Τα δώρα του Άγιου Βασίλη που εγκρίνει ο οφθαλμίατρος

της Έλενας Κεφάλα, MD, MICOpth

Μήπως ο «Άγιος Βασίλης» πρέπει να συμβουλευτεί έναν οφθαλμίατρο για τα δώρα που θα φέρει στα παιδιά;

Τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, αλλά και μετά από αυτές, αυξάνονται στα ιατρεία των οφθαλμιάτρων οι επισκέψεις γονέων που φέρνουν τα παιδιά τους για εξέταση μετά από έναν τραυματισμό στο μάτι από ένα παιχνίδι που «έφερε ο Άγιος Βασίλης». Γι’ αυτό, όταν φτάσει η ώρα της επιλογής του παιχνιδιού, θα πρέπει ο παράγοντας ασφάλεια να είναι σε υψηλό επίπεδο στην απόφασή μας.

Ποια παιχνίδια είναι ασφαλή για τα μάτια των παιδιών μας;

Τα μάτια είναι ένα όργανο πολύτιμο αλλά ευάλωτο σε τραυματισμούς. Και υπάρχουν οφθαλμικοί τραυματισμοί που μπορούν να έχουν επίπτωση ακόμη και για όλη την υπόλοιπη ζωή του ασθενούς. Συχνοί τραυματισμοί που αναφέρονται είναι:

ο τραυματισμός του κερατοειδούς
η αιμορραγία του οφθαλμού (ύφαιμα)
η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς
η ρωγμή του βολβού
η τύφλωση

Τα καλά νέα είναι ότι οι περισσότεροι τραυματισμοί των οφθαλμών των παιδιών μπορούν να αποφευχθούν ακολουθώντας απλά tips ασφαλείας, όπως:

Επιλέγουμε παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού
Κρατούμε μακρυά από τα μικρότερα παιδιά τα παιχνίδια παιδιών μεγαλύτερων ηλικιών
Αποφεύγουμε παιχνίδια με αιχμηρά ή/και προεξέχοντα μέρη
Επιβλέπουμε σωστά τα παιδιά, όταν παίζουν με παιχνίδια που ενδεχομένως θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμό στα μάτια. Σε τέτοιες περιπτώσεις πριν την έναρξη του παιχνιδιού, πρέπει να θέσουμε κανόνες ασφαλείας, τους οποίους οφείλουμε να εξηγήσουμε με απλά λόγια στα παιδιά και να επιτηρούμε για την ορθή τήρησή τους.
Για συγκεκριμένα παιχνίδια που εκτοξεύουν αντικείμενα (πχ NERF) φροντίζουμε το παιχνίδι/δώρο να συνοδεύεται από κατάλληλα προστατευτικά γυαλιά.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στα λέιζερ (παιχνίδια με λέιζερ, laser pointers, κλπ), όπου θα μπορούσαν και να αποφευχθούν και να μην αποτελούν επιλογή δώρου. Εάν, παρ’ όλ’ αυτά ένα παιχνίδι περιέχει laser, τότε ελέγχουμε τις προδιαγραφές του παιχνιδιού εάν τηρεί τις προδιαγραφές ασφαλείας 21CFR-J (του FDA) ή τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ EN 60825-1:2014 + E3:2017. Να επισημάνουμε ότι προϊόντα με laser που δεν τηρούν τις προδιαγραφές, και βρίσκονται εύκολα στην αγορά σε χαμηλές τιμές, μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στην όρασή μας και χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.

Δώρα με οθόνη

Στις μέρες μας τα παιδιά ζητούν όλο και περισσότερο δώρα που έχουν οθόνη. Τηλέφωνα, παιχνιδομηχανές, tablets, κ.α. είναι ελκυστικές επιλογές για τα παιδιά κι εύκολες λύσεις για τον «Άγιο Βασίλη». Είναι όμως και «αθώα» παιχνίδια για τα μάτια των παιδιών; Οι γονείς θα πρέπει να ενημερωθούν από τον οφθαλμίατρο ότι η συνεχής προσήλωση σε μια οθόνη κουράζει τους οφθαλμούς, οι οποίοι δεν βλεφαρίζουν σωστά κι έτσι ο κερατοειδής δεν υγραίνεται σωστά. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ξηροφθαλμία με όλες τις δυσάρεστες συνέπειές της.

Επίσης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι μελέτες έχουν δείξει ότι όταν τα παιδιά κάνουν δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο με ήλιο, τότε μειώνεται η πιθανότητα για ανάπτυξη μυωπίας ή οι βαθμοί της μυωπίας που τελικά μπορεί να αναπτύξει ένα παιδί.

Στην εποχή μας, βέβαια, είναι αναπόφευκτο τα παιδιά όλων των ηλικιών να έχουν επαφή με διάφορες οθόνες, ακόμα και για τη μελέτη τους. Όμως εξαρτάται από τους γονείς να φροντίσουν να έχουν τα παιδιά τους διαλείμματα από τη χρήση των οθονών, έτσι ώστε να μειωθεί η κόπωση των οφθαλμών τους. Και το παιχνίδι είναι ένας καλός λόγος για να αποσπαστεί το παιδί από τη σύνδεσή του με μια οθόνη.

Είναι φρόνιμο, λοιπόν, το παιχνίδι/δώρο να δίνει ευκαιρία στο παιδί για ένα διάλειμμα από την οθόνη κι, αν είναι δυνατόν, αυτό να γίνεται σε εξωτερικό περιβάλλον με ήλιο.

Υπάρχουν δώρα ασφαλή για τα μάτια των παιδιών;

Φυσικά και υπάρχουν επιλογές για ασφαλή παιχνίδια για τα μάτια των παιδιών μας.

Σε γενικά πλαίσια μπορούμε να πούμε ότι τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι ασφαλείς λύσεις σε αυτόν τον τομέα. Υπάρχουν επιτραπέζια παιχνίδια για όλες τις ηλικίες και οι επιλογές είναι πολλές. Από τα γνωστά κλασικά παιχνίδια όπως φιδάκι, γκρινιάρης, monopoly, ως και παιχνίδια σκέψης και στρατηγικής όπως σκάκι, Risk, Stratego, Scrabble, UNO, Ναυμαχία, κ.α. μπορούν να προσφέρουν ευχάριστες ώρες παιχνιδιού με ασφάλεια και ποιότητα.

Μια κατηγορία μόνη της είναι το βιβλίο ως δώρο. Οι επιλογές είναι αμέτρητες για κάθε ηλικία και γούστο. Σε αυτά να προσθέσουμε και τα βιβλία που μπορεί μεν να μην μπορεί να διαβάσει το παιδί λόγω ηλικίας αλλά μπορεί να αφηγηθεί ο γονιός, προσθέτοντας μάλιστα και θεατρικότητα, εάν το κείμενο το επιτρέπει.

Άλλη ομάδα παιχνιδιών που πληρούν αυτά τα κριτήρια είναι τα παιχνίδια καλλιτεχνικών και κατασκευών. Σετ ζωγραφικής, τετράδια με εικόνες που πρέπει να χρωματίσει το παιδί, puzzles, πλαστελίνες και LEGO, είναι μερικές απλές ιδέες. Φυσικά, χρειάζεται προσοχή στις περιπτώσεις των υλικών ζωγραφικής, όταν πρόκειται για υλικά σε ρευστή κατάσταση (σωληνάρια με χρώμα) καθώς χρειάζεται προσοχή στην ποιότητα του υλικού και την αντίστοιχη ηλικία του παιδιού για να μην καταλήξει το παιδί να «βάφει» το μάτι του, γεγονός που δεν είναι απίθανο να συμβεί όταν ένα παιδί με λερωμένα δάκτυλα από την μπογιά, πάει να τρίψει το μάτι του.

Μια κατηγορία παιχνιδιών που μπορεί να έχουμε ως επιλογή είναι τα παιχνίδια εξωτερικού χώρου, που μπορούν ίσως να συνδυαστούν και με κάποιο άθλημα που κάνει το παιδί. Μια απλή μπάλα, ένα ζευγάρι γάντια τερματοφύλακα, μια μπασκέτα, έως και το κλασικό ποδήλατο ή κάποιο αξεσουάρ του (κουδούνι, φως, κλπ) είναι αξιόλογες επιλογές, που έχουν βέβαια πολλές φορές το μειονέκτημα της εύρεσης κατάλληλου χώρου.

Δώρο είναι και ο χρόνος

Και μια ιδιαίτερη επισήμανση: πολλές φορές το δώρο των γονιών δεν χρειάζεται να είναι υλικό. Το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει ένας γονιός προς το παιδί του είναι ο ποιοτικός χρόνος που του διαθέτει. Το καλύτερο παιχνίδι για ένα παιδί είναι ο χρόνος που πέρασε με τον μπαμπά και τη μαμά παίζοντας ή ακόμη και μαγειρεύοντας, φτιάχνοντας μελομακάρονα, κουραμπιέδες ή κουλουράκια. Φτάνει ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση να εξηγήσουμε εκ των προτέρων με απλά λόγια τους κανόνες ασφαλείας για να διασφαλίσουμε, εν προκειμένω, και την άψογη όραση του παιδιού.

Κι αν υπάρξει τραυματισμός;

Αν παρ’ όλ’ αυτά υπάρξει κάποιος τραυματισμός στο μάτι του παιδιού, απευθυνθείτε άμεσα στον οφθαλμίατρό σας για οδηγίες αρχικώς και εξέταση στη συνέχεια, εάν αυτός το κρίνει αναγκαίο.