Όταν κανείς πιαστεί με τη γίδα στην πλάτη, κάλλιο να σιωπά
Χρήση ληγμένων φίλτρων αιμοκάθαρσης στο νοσοκομείο Χανίων
Το lifevalley.gr σε συνέχεια του θέματος που έχει προκύψει στο νοσοκομείο Χανίων με τη χρήση ληγμένων φίλτρων αιμοκάθαρσης και που έφερε στη δημοσιότητα η ΠΟΝ, δημοσιεύει αυτούσια και την επιστολή του 5ου γιατρού του Νεφρολογικού Τμήματος Ανδρέα Ζουριδάκη, στην οποία αναφέρει :
Ως ο πέμπτος ιατρός του Νεφρολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου Χανίων του οποίου «τα κίνητρα ελέγχονται», όπως αναφέρεται στο τέλος της επιστολής των τεσσάρων από τους πέντε ιατρούς του Νεφρολογικού Τμήματος προς τον ιστότοπό σας, θα ήθελα να επισημάνω τα παρακάτω:
1ο : Για το θέμα της χρήσης των ληγμένων φίλτρων στη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού (ΜΤΝ) του Γεν. Νοσοκομείου Χανίων δεν είχα, στ’αλήθεια, καμία πρόθεση να αναφερθώ δημοσίως στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), παρότι το γεγονός με θλίβει ως άνθρωπο και ως ιατρό αυτού του νοσοκομείου, που πράγματι προσφέρει ό,τι καλύτερο μπορεί σε υπηρεσίες υγείας στους κατοίκους του νομού. Η προαναφερόμενη όμως με περίσσιο θράσος αναφορά «περί κινήτρων που ελέγχονται» καθιστά αναγκαία τη δημόσια απάντησή μου.
2ο: Η χρήση των ληγμένων φίλτρων στη ΜΤΝ του νοσοκομείου, μου καταγγέλθηκε ανώνυμα στο εσωτερικό τηλέφωνο του γραφείου μου σε ημέρα εφημερίας κατά την περίοδο των πασχαλινών εορτών και μάλιστα μου υποδείχθηκε και πού θα βρω αποθηκευμένα τα ληγμένα φίλτρα που χρησιμοποιούνταν από καιρό (όπως μου διευκρινίστηκε «δεν μπορούσε πλέον να βλέπει να επιβάλλεται η χρήση ληγμένου υλικού στους πολυπαθείς αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς»). Μετά από διαπίστωση περί της αληθείας της καταγγελίας, ειδοποίησα άμεσα τον Διοικητή του νοσοκομείου, ως όφειλα σύμφωνα με την ιατρική μου παιδεία και ηθική. Στην ανώνυμη τηλεφωνική καταγγελία, επισημάνθηκε σε εμένα, ότι γνώση του γεγονότος της χρήσης των ληγμένων φίλτρων είχαν από καιρό ο επιστημονικά Υπεύθυνος της Νεφρολογικής Κλινικής και της ΜΤΝ καθώς και η προϊσταμένη της ΜΤΝ . Γι΄αυτόν τον λόγο παρέκαμψα την ενημέρωσή τους.
3ο : Η διακοπή της χρήσης των ληγμένων φίλτρων έγινε μεν μετά την καταγγελία και την αποκάλυψη του τραγικού αυτού γεγονότος, αλλά όχι αμέσως. Το ότι τα ληγμένα φίλτρα χρησιμοποιούνται από καιρό-σύμφωνα με την ανώνυμη καταγγελία-δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί, καθώς το νοσοκομείο κατά τον διαγωνισμό του 2019 είχε προμηθευτεί μια πολύ μεγάλη ποσότητα 2100 φίλτρων αυτού του είδους για χρονικό διάστημα 15 μηνών -12 μήνες και 3μηνη παράταση- (όπως άλλωστε συνέβη και για άλλου τύπου φίλτρα, αν λάβει κανείς υπόψη τον αριθμό των ασθενών της ΜΤΝ). Οι απαιτήσεις για την κάλυψη των 4 μόνο ασθενών που το χρησιμοποιούσαν και ενδεχομένως κάποιων εκτάκτων καταστάσεων για το προαναφερθέν διάστημα ήταν 780 φίλτρα (13 συνεδρίες αιμοκάθαρσης/ασθενή/μήνα Χ 15 μήνες) και το πολύ 850-900, αν με καλή διάθεση υποθέσουμε ότι θα γίνονταν το διάστημα αυτό και κάποιες επιπλέον καθάρσεις για κάποιους λόγους (π.χ υπερφόρτωση υγρών, υπερκαλιαιμία, πήξη του αίματος στο σύστημα της εξωσωματικής κυκλοφορίας κ.ά ).
4ο: Το επιτρεπτό χρονικό διάστημα καθορίζεται από κάθε εταιρία παραγωγής φίλτρων για την χρήση τους με ασφάλεια. Πέραν αυτού τονίζεται πάντα η μη ευθύνη της εταιρίας για ό,τι συμβεί μετά την ημερομηνία λήξης τους. Η επιβολή -σύμφωνα με την προς εμένα καταγγελία- της χρήσης των συγκεκριμένων φίλτρων παρά τη λήξη του επιτρεπτού ορίου, με ξεπερνάει κατά πολύ.
Μετά την αποκάλυψη του συμβάντος και τη δημοσιοποίηση του από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Νεφροπαθών (υπεύθυνη για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας προς τους νεφροπαθείς της χώρας μας και διευκόλυνση της επίλυσης των προβλημάτων τους) ελπίζω αυτή η σοβαρή υπόθεση να διερευνηθεί και να αξιολογηθεί σε βάθος από τους αρμόδιους φορείς.
5ο: Η επισήμανση στην επιστολή των 4 συναδέλφων ότι δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα χρησιμοποιώντας τα ληγμένα φίλτρα και ότι δεν επηρεάστηκε η παρεχόμενη προς τους ασθενείς κάθαρση (σύμφωνα με τις μετρήσεις που επανειλημμένα τους έγιναν) είναι μια καλή προσπάθεια αιτιολόγησης των αναιτιολόγητων, με τη διαφορά ότι η χρήση του φίλτρου μετά την λήξη του δεν έχει να κάνει με τίποτα με τον επηρεασμό της παρεχόμενης κάθαρσης, αλλά με την ασφάλεια του ασθενούς και την πιθανότητα εμφάνισης οξέων και ίσως επικίνδυνων για την υγεία του συμβαμάτων κατά την διάρκεια της συνεδρίας αιμοκάθαρσης ή και λίγο μετά το πέρας της.
6ο: Το ότι έχουν ενημερωθεί σχετικώς οι ασθενείς για τη χρήση των ληγμένων φίλτρων, όπως πάλι επισημαίνεται στην επιστολή των τεσσάρων συναδέλφων -αν καταλαβαίνω καλά ελληνικά- έγινε μετά την αποκάλυψη του συμβάντος. Η χρήση όμως ληγμένου υλικού ακόμα και για οξέα περιστατικά -αν επιβάλλεται να γίνει- απαιτεί εκ των προτέρων ενημέρωση του ασθενούς, πλήρη επεξήγηση για τον λόγο χρήσης του και υπογραφή του για την αποδοχή επι του φακέλου νοσηλείας του,αλλά και σε κάθε φύλλο αιμοκάθαρσης, ώστε να υπάρχει κάλυψη του ιατρού και του νοσοκομείου για αστική ευθύνη σε τυχόν οξύ συμβάν και για μια πιθανή απαίτηση αποζημιώσεων.
Με εκτίμηση
Ανδρέας Ζουριδάκης
Νεφρολόγος, Συντονιστής Δ/ντής,
Νεφρολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου Χανίων
ΥΓ: Είναι νομίζω πλεονασμός να πει κανείς ότι η λήξη των φίλτρων αιμοκάθαρσης, όπως και κάθε υλικού, το μόνο που απαιτεί είναι την απολύτως αιτιολογημένη αχρήστευση τους και όχι την χρήση τους. Αν φυσικά, απολύτως τεκμηριωμένα, απαιτείται η χρήση ενός πανομοιότυπου ή παρόμοιου (από πλευράς χημικής σύνθεσης ή τεχνολογίας κατασκευής) φίλτρου/υλικού, επιβάλλεται η αναζήτηση έγκαιρης λύσης με βάση την αρχή της βέλτιστης πρακτικής. Οι ενέργειες μετά τη σύλληψη με τη γίδα στην πλάτη σε μια προσπάθεια αιτιολόγησης και συγκάλυψης του γεγονότος, μόνο γέλωτα μπορεί να προκαλέσουν. Είναι βέβαια αυτονόητο ότι σε μη απολύτως τεκμηριωμένη αχρήστευση υλικού, η Διοίκηση του Νοσοκομείου οφείλει να επιβάλλει την αποπληρωμή του στον όποιο υπεύθυνο.