Νεότερα δεδομένα από το 2024 American Society of Clinical Oncology Genitourinary (ASCO GU) Cancers Symposium στον καρκίνο του νεφρού
Από 25 Ιανουαρίου έως 27 Ιανουαρίου 2024 πραγματοποιήθηκε στο San Francisco των ΗΠΑ συμπόσιο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας σχετικά με τις νεότερες εξελίξεις στην θεραπευτική αντιμετώπιση των νεοπλασιών του ουροποιογεννητικού συστήματος. Οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ) Αγγελική Ανδρικοπούλου, Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Αιματολογίας – Ογκολογίας, τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα σημαντικότερα δεδομένα που αφορούν στον καρκίνο του νεφρού.
Ο καρκίνος του νεφρού αποτελεί την 14η συχνότερη κακοήθεια παγκοσμίως. Μετά την εισαγωγή της ανοσοθεραπείας και των αναστολέων τυροσινικής κινάσης, η θεραπεία του νοσήματος έχει αλλάξει ριζικά. Μέχρι πριν δύο χρόνια, η θεραπεία της πρώιμης νόσου ήταν η νεφρεκτομή χωρίς την χορήγηση επικουρικής θεραπείας. Ωστόσο, η μελέτη KEYNOTE-564 έδειξε ότι η χορήγηση ανοσοθεραπείας με πεμπρολιζουμάμπη συνδυάστηκε με μεγαλύτερο διάστημα χωρίς υποτροπή της νόσου.
Στο Συνέδριο αυτό ανακοινώθηκαν τα ανανεωμένα αποτελέσματα μετά από παρακολούθηση 57 μηνών όπου η επικουρική θεραπεία με πεμπρολιζουμάμπη μείωσε κατά 38% τον κίνδυνο θανάτου σε ασθενείς με διαυγοκυτταρικό καρκίνο νεφρού που είχαν προηγουμένως υποβληθεί σε νεφρεκτομή. Όπως σχολίασε και ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Toni Choueiri από το Dana-Farber Cancer Institute που παρουσίασε τα αποτελέσματα: «η μελέτη KEYNOTE-564 είναι η πρώτη τυχαιοποιημένη μελέτη από το 1973 που έδειξε όφελος στην συνολική επιβίωση μετά από χορήγηση επικουρικής θεραπείας στον καρκίνο του νεφρού.
Οι προηγούμενες 17 τυχαιοποιημένες μελέτες πάνω στην επικουρική θεραπεία στον καρκίνο του νεφρού που συμπεριέλαβαν συνολικά πάνω από 12.000 ασθενείς δεν είχαν δείξει σημαντική βελτίωση της συνολικής επιβίωσης». Με βάση τα αποτελέσματα της προηγούμενης ανάλυσης της μελέτης KEYNOTE-564 που έδειξε όφελος ως προς το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου η θεραπεία με πεμπρολιζουμάμπη έχει λάβει έγκριση από τον Νοέμβριο του 2021 για την επικουρική θεραπεία του καρκίνου νεφρού.
Η συστηματική χορήγηση επικουρικής θεραπείας με πεμπρολιζουμάμπη στον καρκίνο του νεφρού έχει ως αποτέλεσμα την τροποποίηση της θεραπευτικής αντιμετώπισης των ασθενών που υποτροπιάζουν μετά την χορήγηση της πεμπρολιζουμάμπης. Τα δεδομένα που έχουμε σήμερα για την επιλογή θεραπείας είναι ακόμα ανεπαρκή. Αυτοί οι ασθενείς διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: στην πρώτη κατηγορία βρίσκονται οι ασθενείς που υποτροπιάζουν είτε κατά τη διάρκεια είτε εντός τριών μηνών από το πέρας της επικουρικής θεραπείας και θεωρούνται «ανθεκτικοί» στην ανοσοθεραπεία. Η δεύτερη κατηγορία ασθενών περιλαμβάνει εκείνους που υποτροπιάζουν από τρεις έως δώδεκα μήνες μετά το τέλος της επικουρικής θεραπείας, δηλαδή παρουσιάζουν μία «πρώιμη υποτροπή».
Και στις δύο περιπτώσεις η προτεινόμενη θεραπεία είναι χορήγηση αναστολέα τυροσινικής κινάσης που στοχεύει διαφορετικό μονοπάτι και λειτουργεί με διαφορετικό παθοφυσιολογικό μηχανισμό. Στην τρίτη κατηγορία βρίσκονται οι ασθενείς που υποτροπιάζουν καθυστερημένα, μετά την πάροδο ενός έτους από το τέλος της επικουρικής θεραπείας. Οι ασθενείς αυτοί μπορεί να ανταποκριθούν εκ νέου στην ανοσοθεραπεία και σε αυτούς υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές συμπεριλαμβανομένου του αναστολέα τυροσινικής κινάσης είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με ανοσοθεραπεία αλλά και του συνδυασμού ανοσοθεραπείας με νιβολουμάμπη/ιπιλιμουμάμπη.
Ταυτοχρόνως, στο ίδιο συνέδριο ανακοινώθηκαν τα ανανεωμένα αποτελέσματα από τις μελέτες CheckMate-9ER και CheckMate-214 στο μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Μετά από μία μέση παρακολούθηση 4.5 ετών της μελέτης CheckMate-9ER που συνέκρινε το συνδυασμό νιβολουμάμπης και καμποζατινίβης έναντι του αναστολέα τυροσινικής κινάσης σουνιτινίμπη, η μελέτη συνέχισε να δείχνει όφελος ως προς τη συνολική επιβίωση από το συνδυασμό νιβολουμάμπης και καμποζατινίβης.
Συγκεκριμένα, ο συνδυασμός νιβολουμάμπη/καμποζατινίβη συνέχισε να δείχνει όφελος ως προς το διάστημα ελεύθερο προόδου νόσου (16.4 έναντι 8.4 μήνες), τη συνολική επιβίωση (46.5 έναντι 36.0 μήνες) αλλά και υψηλότερο ποσοστό ανταπόκρισης (55.7% vs 27.7%). Αντίστοιχα μετά από μία παρακολούθηση 8 ετών, η μελέτη CheckMate-214 έδειξε συνεχιζόμενο όφελος ως προς τη συνολική επιβίωση και τη διάρκεια ανταπόκρισης από το συνδυασμό νιβολουμάμπη/ιπιλιμουμάμπη στο μεταστατικό καρκίνο νεφρού.
Στα 8 έτη η μέση συνολική επιβίωση ήταν 52.7 μήνες με το συνδυασμό έναντι 37.8 μήνες στο άλλο σκέλος μειώνοντας κατά 28% τον κίνδυνο θανάτου. Όπως ανέφερε στο συνέδριο ο ιατρός Nizar M. Tannir από το University of Texas MD Anderson Cancer Center που παρουσίασε τη μελέτη: «αυτά τα αποτελέσματα που αντικατοπτρίζουν τη μεγαλύτερη συνολική επιβίωση που έχει ανακοινωθεί σε μελέτη φάσης 3 στην πρώτη γραμμή θεραπείας συνεχίζουν να υποστηρίζουν τη χρήση του συνδυασμού στους ασθενείς ενδιάμεσης και πτωχής πρόγνωσης».