Η καλή διατροφή στο επίκεντρο του Delphi Forum
Οι σύγχρονες τάσεις και η δύναμη της καλής διατροφής για καλή υγεία, ευζωία και την προστασία του πλανήτη, καθώς και η ανάγκη συνεργειών μεταξύ πολιτείας, βιομηχανίας, κοινωνίας των πολιτών και ακαδημαϊκής κοινότητας για την αντιμετώπιση σύγχρονων προκλήσεων στην υγεία μας και το φυσικό περιβάλλον, όπως είναι η παιδική παχυσαρκία και η σπατάλη τροφίμων, αναδείχθηκαν στο στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Developing an ESG Roadmap to Good Nutrition» του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που πραγματοποιήθηκε στους Δελφούς, 26 – 29 Απριλίου, και τελεί υπό την Αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.Το αισιόδοξο μήνυμα, όπως επισημάνθηκε από τους ομιλητές, έρχεται από την εταιρεία τροφίμων ΔΕΛΤΑ, η οποία έχει αναπτύξει ένα πρωτοποριακό μοντέλο με βάση τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ για να μετρήσει το αποτύπωμά της ανά προϊόν σε όλα τα στάδια της παραγωγής και να το ενσωματώσει στην επιχειρηματική της κουλτούρα.
Στη συζήτηση συμμετείχαν η Φαίη Μακαντάση, Διευθύντρια Ερευνών του Οργανισμού διαΝΕΟσις, ο Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, Κάτοχος της Έδρας UNESCO on Futures Research, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), ο Χρήστος Τσόλκας, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ, ο Άγγελος Μπένος, Partner Tax & Legal, PwC Greece και ο Ιωάννης Μανιός, Καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Ελλάδος.
Στις ανησυχητικές τάσεις που αφορούν την αύξηση της παχυσαρκίας στον πλανήτη, ένα πρόβλημα που εμφανίζεται ιδιαίτερα έντονο στη χώρα μας, αναφέρθηκε στην εισαγωγική της ομιλία η συντονίστρια κα. Φαίη Μακαντάση, Διευθύντρια Ερευνών του Οργανισμού διαΝΕΟσις, επισημαίνοντας τις επιπτώσεις που έχει στην υγεία μακροχρόνια το φαινόμενο. «Θα περίμενε κανείς στην εποχή της πληροφορίας που ζούμε να έχουμε μια επίγνωση του τι είναι καλό και τι δεν είναι καλό για την υγεία μας, να έχουμε δηλαδή διαμορφώσει ένα ορθολογικό μοντέλο διατροφής. Όμως, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Τα τελευταία 40 χρόνια το πρόβλημα της παχυσαρκίας στον πλανήτη έχει τριπλασιαστεί σε μέγεθος. Περίπου 1,5 δις ενήλικες παγκοσμίως ήταν υπέρβαροι και πάνω από 0,5 δις (650 εκατ.) ήταν παχύσαρκοι» ανέφερε χαρακτηριστικά η κα Μακαντάση, προσθέτοντας ότι «το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο και στην Ελλάδα. Το 65% του ενήλικου πληθυσμού είναι παχυσάρκοι και υπέρβαροι. Και όπως εξηγείται πολύ αναλυτικά στην πρόσφατη σχετική μελέτη της διαΝΕΟσις, η παχυσαρκία στους ενήλικες συνδέεται με μια σειρά από καρδιακές και μεταβολικές διαταραχές που μπορεί να εξελιχθούν σε χρόνια νοσήματα. Επίσης, είμαστε πρωταθλητές στην παιδική παχυσαρκία στην Ευρώπη».
Η κα. Μακαντάση έθιξε, παράλληλα, το ζήτημα της βιωσιμότητας του σημερινού μοντέλου διατροφής, που οδηγεί στο αντιφατικό φαινόμενο της σπατάλης τροφίμων σε ένα μέρος του πλανήτη και σε επισιτιστική κρίση στον υπόλοιπο κόσμο. «Τελικά είναι θέμα κόστους παραγόμενης τροφής και αδυναμίας του πιο ευάλωτου, οικονομικά, μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού να καλύψει τις ανάγκες του; Φταίει το διατροφικό μοντέλο του υπόλοιπου κόσμου που όχι μόνο τρέφεται επαρκώς, αλλά ζητά υπερβάλλουσες ποσότητες τροφής– που καταλήγουν σε υπερκατανάλωση και συνεπώς σε παχυσαρκία ή απόρριψη; Με τις παγκόσμιες δημογραφικές προβολές να δείχνουν ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 10 δις ως το 2050, πώς θα αυξήσουμε επαρκώς την παγκόσμια παραγωγή χωρίς περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στο κλίμα, η επιδείνωση του οποίου απειλεί να πλήξει θεμελιωδώς την παραγωγή τροφίμων, ώστε να καλύψουμε την τροφοδοσία όλων αυτών των ανθρώπων;» σημείωσε.
Τη σημασία της αγροδιατροφής στη χώρα μας, τόσο ως παράγοντα σταθερότητας του συστήματος, όσο και ως παράγοντα παραγωγής καινοτομίας, ανέδειξε από την πλευρά του ο κ. Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, Κάτοχος της Έδρας UNESCO on Futures Research, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), σημειώνοντας πως «Ένα σύνολο megatrends (μεγατάσεων) και αναδυόμενων δυνάμεων αλλαγής αναδεικνύουν εμφατικά τον σημαντικό ρόλο της αγροδιατροφής στο μέλλον, τόσο ως προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της ανθεκτικότητας σε έναν πλανήτη με συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό, όπου θα εντείνονται οι περιβαλλοντικές πιέσεις, όσο και προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης καινοτομιών. Σε αυτό το παγκόσμιο περιβάλλον, καθώς οι Millennials και η Generation Z αντικαθιστούν τη Generation X, ως κινητήριες δυνάμεις της αγοράς, φαίνεται ότι η στροφή προς την αειφορία και την προστασία του περιβάλλοντος είναι μία από τις σημαντικότερες τάσεις της αγροδιατροφής. Οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για τροφές που προάγουν την ευζωία τους και που είναι ωστόσο ταυτόχρονα συμβατές με τις ηθικές τους αξίες σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος, των δικαιωμάτων των ζώων, κλπ.», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χριστοφιλόπουλος.
«Οι διατροφικές επιλογές που δίνουμε στον καταναλωτή θα πρέπει να είναι εναρμονισμένες με τον σύγχρονο τρόπο ζωής», ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Χρήστος Τσόλκας, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ. «Οι ανάγκες των καταναλωτών για περισσότερες επιλογές σε ποιοτικά και προσιτά προϊόντα καλής διατροφής που σέβονται τις αρχές της αειφορίας και την προστασία του περιβάλλοντος δημιουργούν ένα νέο τοπίο στη διατροφή. Κάθε καταναλωτής πρέπει να έχει πρόσβαση σε προϊόντα διατροφής που καλύπτουν τις ανάγκες του για καλή υγεία και ποιότητα ζωής ανάλογα με την οικονομική του δυνατότητα, την ηλικία και τον τρόπο ζωής του», τόνισε προσθέτοντας ότι «αυτός είναι ο λόγος που στη ΔΕΛΤΑ στηρίζουμε ενεργά τον διάλογο γύρω από τα πολλαπλά οφέλη της καλής διατροφής, διευρύνουμε το portfolio μας και εγγυόμαστε την άριστη ποιότητα και ασφάλεια των προϊόντων μας».
Ο κ. Τσόλκας αναφέρθηκε, επίσης, στη σημασία των συνεργειών για την ανάδειξη της δύναμης της καλής διατροφής, τονίζοντας ότι «έχουμε στη διάθεσή μας πολλά και σύγχρονα εργαλεία για να δράσουμε ακόμη πιο άμεσα και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Είναι πολύ θετικό ότι υπάρχουν πρωτοβουλίες από την πολιτεία, τη βιομηχανία, την ακαδημαϊκή κοινότητα και την κοινωνία των πολιτών που προσπαθούν να δώσουν λύσεις σε καίρια προβλήματα. Το πιο σημαντικό είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να δημιουργήσουμε συνέργειες για να μεγιστοποιήσουμε το αποτέλεσμα και να αναδείξουμε τη δύναμη της καλής διατροφής που είναι ταυτόσημη με την καλή ζωή και το υγιές περιβάλλον».
Από την πλευρά του, ο κ. Άγγελος Μπένος, Partner Tax & Legal, PwC Greece, αναφέρθηκε στη στρατηγική συνεργασία της PwC Ελλάδας με τη ΔΕΛΤΑ που θέτει νέες βάσεις αξιολόγησης για τις επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων, «σε μια εποχή που η ενσωμάτωση των ESG κριτηρίων σε όλα τα στάδια δραστηριότητας μιας εταιρείας καθίσταται πλέον μονόδρομος για τον επιχειρηματικό κόσμο συνολικά», όπως τόνισε.
Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Μπένος, αναφέρθηκε στις βασικές καινοτομίες του Value Chain Transformation Project, που αποτελούν «η αποτύπωση της υφιστάμενης ESG επίδοσης κάθε προϊόντος της ΔΕΛΤΑ σε όλα τα επίπεδα της εφοδιαστικής αλυσίδας, η αντιστοίχιση της ESG επίδοσης των προϊόντων με τους 17 Παγκόσμιους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, η δημιουργία ενός δυναμικού εργαλείου περιοδικής παρακολούθησης της ESG επίδοσης των υφιστάμενων αλλά και των νέων προϊόντων και τέλος, η υλοποίηση ενός στρατηγικού οδικού χάρτη μετασχηματισμού για τη συνεχή βελτίωση του αντίκτυπου των προϊόντων στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα», προσθέτοντας ακόμη πως «είμαστε υπερήφανοι που η ΔΕΛΤΑ μάς εμπιστεύτηκε για τον ESG μετασχηματισμό της και τον από κοινού σχεδιασμό ενός τόσο καινοτόμου εγχειρήματος με πολλαπλά οφέλη για την εταιρεία, τους μετόχους, τους εργαζόμενους και την κοινωνία».
Στο φαινόμενο της παιδικής παχυσαρκίας και τις επιπτώσεις του στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία της χώρας αναφέρθηκε ο κ. Ιωάννης Μανιός, Καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Ελλάδος. «Τα παιδιά και οι έφηβοι με παχυσαρκία ή υπερβαρότητα στην πλειοψηφία τους θα εξελιχθούν σε παχύσαρκους ενήλικες αντιμετωπίζοντας αυξημένο κίνδυνο για χρόνια νοσήματα, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, μυοσκελετικά νοσήματα και τύπους καρκίνου με ένα τεράστιο κοινωνικό αλλά και οικονομικό κόστος για το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Υπάρχει όμως και μια διάσταση του προβλήματος που είναι λιγότερο γνώστη αλλά εξίσου σοβαρή και έχει να κάνει με την κακή ανάπτυξη και θρέψη αυτών των παιδιών. Ενδεικτικά αναφέρονται τα σημαντικά υψηλότερα ποσοστά σιδηροπενίας και σιδηροπενικής αναιμίας στα παιδιά με υπερβαρότητα ή παχυσαρκία που δεν οφείλονται μόνο στα χαμηλά επίπεδα πρόσληψης σιδήρου από τη διατροφή αλλά κυρίως στη χαμηλή απορρόφηση αυτού λόγω της χρόνιας φλεγμονής που προκαλεί το αυξημένο σωματικό βάρος.
Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη γνωσιακή ανάπτυξη των παιδιών, την ικανότητα συγκέντρωσης και μάθησης, τις μαθητικές τους επιδόσεις και τις ευκαιρίες τους για περαιτέρω ακαδημαϊκή εξέλιξη. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις κοινωνικές επιπτώσεις της νόσου, όπως ο στιγματισμός και η κοινωνική απομόνωση, αλλά και τις σημαντικές ψυχολογικές διαταραχές, όπως το χρόνιο άγχος και η κατάθλιψη, επηρεάζουν αρνητικά όχι μόνο την υγεία και ποιότητα ζωής αυτών των ατόμων αλλά και την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση στην ενήλικη ζωή και συνεπώς το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας», σημείωσε ο κ. Μανιός κατά τη διάρκεια της συζήτησης.
Ο κ. Μανιός, απευθύνοντας κάλεσμα στα συναρμόδια υπουργεία υγείας και παιδείας, τόνισε ότι το σχολείο θα πρέπει να αξιοποιηθεί «ως πύλη εισόδου στην κοινωνία», προτείνοντας, την υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ενεργής εμπλοκής για γονείς και εκπαιδευτικούς, καθώς και την αύξηση των διαθέσιμων υγιεινών επιλογών στο σχολικό κυλικείο αλλά και την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας. «Υπάρχει ανάγκη για τρόφιμα που θα είναι μεν υγιεινά, αλλά παράλληλα εύληπτα και αποδεκτά από τον καταναλωτή, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών, κατά προτίμηση σε ατομικές μερίδες, στις σωστές ποσότητες και σε προσιτές τιμές για όλους», συμπλήρωσε, αναφέροντας ότι έρχονται αισιόδοξα μηνύματα τόσο από τη ΔΕΛΤΑ όσο και από την πολιτεία που για πρώτη φορά αναγνωρίζει το πρόβλημα. Ακόμη, ο κ. Μανιός αναφέρθηκε στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των γονέων με παιδιά με υπερβαρότητα ή παχυσαρκία δεν αντιλαμβάνεται το πρόβλημα και ότι μέσα από το ψηφιακό ατομικό δελτίο υγείας θα μπορούσαν να ανιχνεύονται τα παιδιά με παχυσαρκία ή υπερβαρότητα και οι γονείς τους να παραπέμπονται σε μια τοπική μονάδα υγείας για συμβουλευτική και υποστήριξη. «Σε ατομικό επίπεδο, εμείς οι γονείς θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι έχουμε ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης και ότι μόνο με τη δική μας ενεργή συμμετοχή μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Οι δίκες μας συμπεριφορές αντιγράφονται και υιοθετούνται και συνεπώς η αρχή πρέπει να γίνει από το δικό μας καλό παράδειγμα», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μανιός.