Άσθμα και άσκηση
Dr Ελπίδα Θεοδωρακοπούλου
Πνευμονολόγος, MD, PhD
Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση του αναπνευστικού συστήματος, η οποία χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις και μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία. Το άσθμα μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά ή πολύ νεαρές ηλικίες, μπορεί να υποχωρήσει για μεγάλο διάστημα και να επανέλθει αργότερα, αλλά μπορεί να εμφανιστεί για πρώτη φορά και σε οποιαδήποτε ηλικία στην ενήλικο ζωή.
Στην πάθηση αυτή κυριαρχεί η στένωση και η φλεγμονή των βρόγχων (αεραγωγών) και τα συμπτώματα που εκδηλώνουν οι ασθενείς είναι η δύσπνοια, ο βήχας, ο συριγμός και το βάρος στο στήθος, τα οποία συνήθως εμφανίζονται νωρίς το πρωί ή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι κρίσεις άσθματος συνήθως εκλύονται από την έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες, όπως ιογενείς ή μικροβιακές λοιμώξεις ή από την έκθεση σε αλλεργιογόνα, όπως η γύρη, τα ανθισμένα δέντρα και φυτά, η οικιακή σκόνη, το τρίχωμα κατοικίδιων, η υγρασία, οι κυκλοφοριακοί ρύποι κ.α. Επίσης, κάποιες ορμονικές διαταραχές, η παχυσαρκία, η άσκηση ή το άγχος, μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση.
Η διάγνωση του άσθματος γίνεται με τη λήψη ιστορικού, την κλινική εξέταση και τη σπιρομέτρηση, μια απλή και ανώδυνη εξέταση που διενεργείται από τον Πνευμονολόγο και αξιολογεί την αναπνευστική λειτουργία. Ο έλεγχος της νόσου επιτυγχάνεται με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή και την αποφυγή των εκλυτικών παραγόντων, που σημαίνει έλεγχος της φλεγμονής των αεραγωγών και καταστολή των συμπτωμάτων, με στόχο την καλύτερη ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Η άσκηση είναι ένας από τους πιο γνωστούς παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση ή επιδείνωση αναπνευστικών συμπτωμάτων στους ενήλικες και στα παιδιά. Ένας ασθενής με άσθμα μπορεί να εμφανίσει κρίση άσθματος κατά τη διάρκεια της άσκησης ειδικά όταν βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο, είτε λόγω της εισπνοής ψυχρού αέρα κατά τους χειμερινούς μήνες ή ξηρού παγωμένου αέρα στο σκι, είτε λόγω της επαφής με αλλεργιογόνα από φυτά και γύρη τους μήνες της ανθοφορίας, ενώ και η εισπνοή ουσιών, όπως το χλώριο πισίνας επίσης μπορούν να προκαλέσουν βρογχική υπεραντιδραστικότητα, δηλαδή στένωση των βρόγχων. Τα συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν είτε κατά τη διάρκεια της άσκησης είτε αμέσως μετά, ή και μερικά λεπτά μετά το τέλος της.
Όσο αποτρεπτικά κι αν ακούγονται τα παραπάνω, άσκηση και άσθμα μπορούν να συνυπάρξουν χωρίς πρόβλημα, αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και διαχείρισης από τον ίδιο τον ασθενή, πάντα σε συνεννόηση με τον προσωπικό του ιατρό. Το άσθμα πλέον είναι μια νόσος που αντιμετωπίζεται και ελέγχεται αποτελεσματικά με τις σύγχρονες θεραπευτικές αγωγές και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί λόγο διακοπής της άθλησης , παρά μόνο αν υπάρχει έξαρση της νόσου. Άλλωστε, πολλοί πρωταθλητές διαφόρων αγωνισμάτων διεθνούς εμβέλειας και Ολυμπιονίκες έχουν άσθμα, γεγονός που δεν τους εμποδίζει να επιτυγχάνουν υψηλές επιδόσεις και να αγωνίζονται επί ίσοις όροις με αθλητές χωρίς υποκείμενα νοσήματα.
Κάποιες συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς με άσθμα σε σχέση με την άσκηση, είναι οι εξής:
- Σιγουρευτείτε ότι το άσθμα σας είναι υπό έλεγχο και ιατρική παρακολούθηση, λαμβάνοντας την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή
- Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για πλάνο δράσης σε περίπτωση κρίσης και πώς να τη διαχειριστείτε
- Ξεκινήστε την όποια άσκηση με περίοδο προθέρμανσης
- Ελέγξτε την υγρασία και την ποιότητα του αέρα πριν ασκηθείτε σε εξωτερικό χώρο και καλύψτε τη μύτη και το στόμα με ένα φουλάρι
- Συμπεριλάβετε χρόνο χαλάρωσης στο τέλος της άσκησης
- Αν αισθανθείτε πόνο ή σφίξιμο στο στήθος, βήχα ή δύσπνοια κατά τη διάρκεια της άσκησης σταματήστε αμέσως τη δραστηριότητα, καθίστε και προσπαθήστε να χαλαρώσετε με ασκήσεις κοιλιακής αναπνοής ή χρήση ανακουφιστικού φαρμάκου
Μην αφήνετε το άσθμα να σας εμποδίζει να είστε δραστήριοι και υγιείς! Συμβουλευτείτε τον πνευμονολόγο σας, ώστε να μάθετε να διαχειρίζεστε το άσθμα σας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να έχετε την καλύτερη ποιότητα ζωής σε κάθε ηλικία.