Το «ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ», Σύλλογος Γονέων και Φίλων ατόμων πασχόντων από Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής (ΔΠΤ – ψυχογενή ανορεξία, βουλιμία και επεισοδιακή υπερφαγία), αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει την αμέριστη και ενεργή συμπαράσταση του, σε όλους τους γιατρούς, νοσηλευτές και το υπόλοιπο προσωπικό που μάχονται κατά της πανδημίας του κορονοϊού σε όλα τα Δημόσια Νοσοκομεία της χώρας.
Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο που περνάμε όλοι μας παραμένοντας στα σπίτια για την αποφυγή της διασποράς του κορονοϊού, αντιμετωπίζουμε και προβλήματα από την έξαρση των ψυχικών ασθενειών και ανάλογη δύσκολη κατάσταση με τους πάσχοντες από ΔΠΤ, όπως αυτές καταγράφονται στα τηλεφωνήματα και την διαδικτυακή επικοινωνία με την Α’ ψυχιατρική κλινική του Αιγινήτειου, που στηρίζει όσους εμφανίζουν σχετικά προβλήματα.
Σε πρόσφατη Ημερίδα που έγινε από το ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ στις 5/3/2020 με θέμα Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής (ΔΠΤ): Διάγνωση, Πρόληψη, Θεραπεία, στην οποία συμμετείχαν περίπου 120 σύνεδροι, καταγράφηκαν οι προτάσεις των ειδικών για τις ΔΠΤ των Δημόσιων Δομών Ψυχικής Υγείας, αλλά και εκπρόσωπων συλλογικοτήτων σχετικών με την πρόληψη από τους χώρους των Γονέων και φροντιστών των πασχόντων από τις ΔΠΤ και της Εκπαίδευσης και διαμορφώθηκε ένα πλαίσιο προτάσεων. Τις πιο επείγουσες προτάσεις σε σχέση με την στελέχωση των Δημόσιων δομών ψυχικής υγείας υποβάλλαμε με σχετικό υπόμνημα, στο Υπουργείο Υγείας το οποίο και σας επισυνάπτουμε.
ΘΕΜΑ: ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ – Υπόμνημα για την αντιμετώπιση Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής
Αξιότιμε Κε Υπουργε
Όπως πιθανόν γνωρίζεται στις 5/3/2020 πραγματοποιήθηκε Ημερίδα από το Σωματείο του ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ με θέμα ΔΠΤ: Διάγνωση, Πρόληψη, Θεραπεία στην οποία συμμετείχε περίπου 120 σύνεδροι, ειδικοί για τις ΔΠΤ των Δημόσιων Δομών Ψυχικής Υγείας, αλλά και πολλοί εκπρόσωποι συλλογικοτήτων από τους χώρους των Γονέων και φροντιστών των πασχόντων από τις ΔΠΤ, της Εκπαίδευσης (διδάσκοντες σε ΑΕΙ, Α! και Β! εκπαίδευση ), των Γ!, Β! και Α! Βάθμιων συλλογικοτήτων Γονέων , των εργαζόμενων στα Νοσοκομεία, των ασχολούμενων με Εξαρτήσεις, και γενικότερα εργαζόμενοι ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εκπαιδευτές κ.α.
Η επιτυχία μιας ΗΜΕΡΙΔΑΣ προσδιορίσθηκε τόσο από το περιεχόμενο της, τις εισηγήσεις και τις παρεμβάσεις των συμμετεχόντων και τον διάλογο που επακολούθησε όσο και από την προβολή της από τα ΜΜΕ που παρά την δικαιολογημένη προτεραιότητα τους στο θέμα του κορονοϊού, συνέβαλλαν στην ενημέρωση της κοινής γνώμης σε θέματα Διάγνωσης, Πρόληψης και Θεραπείας των ΔΠΤ, αλλά και στο άνοιγμα του θέματος στην κοινωνία προκειμένου να σπάσουν οι προκαταλήψεις και να απενοχοποιηθούν γονείς και πάσχοντες
Δυστυχώς σε ότι αφορά τους στόχους μας δεν ολοκληρώθηκαν θετικά όλοι γιατί παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των βουλευτών και εκπροσώπων όλων των κομμάτων δεν έγινε κατορθωτή η καταγραφή των ΔΠΤ στο Νόμο του Υπουργείο Υγείας για την Πρόληψη. Πιστεύοντας ότι μετά από έναν ουσιαστικό διάλογο θα σας πείσουμε για αυτή την αναγκαιότητα θεσμικής καταγραφής των ΔΠΤ, θα θέλαμε να αναφερθούμε κυρίως στα θέματα που τέθηκαν από όλους τους ειδικούς επιστήμονες των Δημόσιων φορέων Ψυχικής υγείας που η επίλυση τους θεωρείται ως άκρως επείγουσα.
Όλα τα θέματα αφορούν κατά κύριο λόγο την άμεση στελέχωση δομών αλλά και την υλικοτεχνική στήριξη υποδομών.
ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΟΙΟ αποτελεί πρώτιστη προτεραιότητα η άμεση πρόσληψη εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού αποτελούμενο 5 νοσηλευτές προκειμένου να λειτουργήσει η καθ΄ όλα έτοιμη σχετική δομή για τις ΔΠΤ.
Στις ήδη λειτουργούσες δομές για την συνέχιση της λειτουργίας τους απαιτείται πρόσληψη ειδικών σε ΔΠΤ :
ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ άμεση πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού αποτελούμενο από ένα ψυχίατρο και 3 νοσηλευτές.
Επίσης χωρίς να είναι κατεπείγουσα ανάγκη απαιτείται η εξασφάλιση ενός ειδικού μαγνητικού scanner που συνδέεται με μαγνητικό τομογράφο για πιο εξειδικευμένες θεραπείες.
ΑΤΤΙΚΟ άμεση πρόληψη εξειδικευμένου προσωπικού αποτελούμενο από ένα ψυχίατρο και ένα ψυχολόγο
18 ΑΝΩ άμεση πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού αποτελούμενο από ένα ψυχολόγο, ενός διατροφολόγο
Επίσης χωρίς να είναι κατεπείγουσα ανάγκη απαιτείται η διασφάλιση των προϋποθέσεων για την λειτουργία Ξενώνα φιλοξενίας στα πλαίσια της υπάρχουσας δομής καθώς και η πρόσληψη ενός υπαλλήλου Διοικητικών καθηκόντων για να απαλλαγεί τι εξειδικευμένο προσωπικό από διοικητικά καθήκοντα.
Αξιότιμε Κε Υπουργέ
Αν και έχουμε πλήρη επίγνωση του φόρτου εργασίας σας λόγω της κρισιμότητας που έχει η αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού, δεδομένης όμως και της κατάστασης που υπάρχει με την εξάπλωση των ΔΠΤ ειδικότερα στη νεολαία μας με τραγικές επιπτώσεις ( πρόσφατος θάνατος ανορεκτικής εκπαιδευτικού, νοσηλεία 9χρονης ανορεκτικής) θα θέλαμε σε μια σύντομη και καλά προετοιμασμένη διαδικτυακή συνάντηση με σας ή με οποιοδήποτε πολιτικό εκπρόσωπο εσείς ορίσετε, κατά προτεραιότητα για τη δρομολόγηση λύσεων στις επείγουσες προτεραιότητες των φορέων για τις ΔΠΤ και εν συνεχεία για ένα σχεδιασμό αντιμετώπισης θεμάτων που αφορούν στην:
Κατεπείγουσα αναγκαιότητα η δημιουργίας δομών αντιμετώπισης ΔΠΤ εκτός Αθηνών, με διερεύνηση των δυνατοτήτων των Δημοσίων Φορέων Ψυχικής Υγείας τουλάχιστον στις πόλεις με Πανεπιστημιακά ψυχιατρικά Τμήματα (πχ Θεσσαλονίκη).
την ανάληψη σχετικής πρωτοβουλίας προς το Υπουργεί Παιδείας για την προώθηση συνέργειας προώθησης σχετικών ενημερωτικών προγραμμάτων σε σχολεία α! και β! βάθμιας εκπαίδευσης
και τέλος την προώθηση τροπολογίας για την ένταξη των ΔΠΤ στις διατάξεις του Νόμου που ψηφίστηκε πρόσφατα και αφορά στην «Πρόληψη, Προστασία και Προαγωγή της Υγείας – Ανάπτυξη των υπηρεσιών δημόσιας Υγείας»
Το σωματείο μας αφού φρόντισε να καλέσει τα μέλη του να τηρούν όλες τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και να υποστηρίξει με κάθε εφικτό τρόπο τους πάσχοντες από ΔΠΤ, πιστεύει ότι στα πλαίσια των επειγουσών προτεραιοτήτων του Υπουργείου για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, θα μπορούσε να προβλεφθεί η άμεση πρόσληψη του ελάχιστου προσωπικού που είναι απαραίτητο για τους δημόσιους φορείς ψυχική υγείας προκειμένου να μην προστίθενται στα θύματα του κορονοϊού και τραγικές απώλειες νέων ανθρώπων που πάσχουν από ΔΠΤ και ειδικότερα από ψυχογενή ανορεξία.
Σύντομος οδηγός για άτομα που βρίσκονται σε απομόνωση λόγω του κορονοϊού (COVID-19)
Α’ Ψυχιατρική Κλινική, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο
Ο οδηγός δημιουργήθηκε από τους: Λίζα Μαυρομαρά, Αλέξανδρο Γεωργούλη και Φραγκίσκο Γονιδάκη.
Τις τελευταίες μέρες στην Ελλάδα, λόγω του COVID-19, οι περισσότεροι άνθρωποι (είτε νοσούν είτε όχι) έχουν κληθεί να βρίσκονται στα σπίτια τους σε απομόνωση για να προφυλάξουν τον εαυτό τους και τους γύρω τους και για να προληφθεί η μετάδοση του ιού COVID-19. Οι οδηγίες που δίνονται από το κράτος είναι ξεκάθαρες και τονίζουν το ότι «πρέπει να μείνουμε σπίτι» και όταν βρισκόμαστε εκτός του σπιτιού να είμαστε σε “κοινωνική απόσταση” δηλαδή να μένουμε 2 μέτρα μακριά από τους άλλους ανθρώπους. Έτσι, όλοι όσοι βρίσκονται σε απομόνωση ή σε απόσταση καλούνται να αντιμετωπίσουν αυτήν τη νέα πραγματικότητα και να φροντίσουν τον εαυτό τους σωματικά και ψυχικά έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε όποιες δυσκολίες εμφανιστούν κατά τη διάρκεια της απομόνωσης. Για να αντιληφθούμε το επίπεδο του στρες που αυτά τα αναγκαία μέτρα θέτουν στον ανθρώπινο ψυχισμό χρειάζεται να θυμηθούμε ότι η απομόνωση και η απόσταση από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ενός ατόμου έχουν χρησιμοποιηθεί από την αρχαιότητα, ως επί το πλείστον, ως μέσα τιμωρίας και σωφρονισμού. Πώς μπορεί να αισθάνεται κάποιος που βρίσκεται σε απομόνωση; Στην περίπτωση που κάποιος είναι σε απομόνωση επειδή νοσεί, αρχικά πρέπει να παρακολουθεί και να φροντίζει την σωματική του υγεία και να βρίσκεται σε επικοινωνία με τον παθολόγο του καθώς και να ακολουθεί τις οδηγίες που έχουν δοθεί από τον ΕΟΔΥ. Ο συγκεκριμένος οδηγός θα επικεντρωθεί στις επιπτώσεις τις απομόνωσης στην ψυχική υγεία του ανθρώπου. Έχει φανεί από μελέτες σε ανθρώπους που χρειάστηκε να απομονωθούν σε δωμάτια νοσοκομείου λόγω άλλων νόσων (π.χ. MRSA) ότι η απομόνωση μπορεί να δημιουργήσει συναισθήματα όπως: στρες, άγχος, κατάθλιψη, μοναξιά, θυμό, μονοτονία, βαρεμάρα, εγκατάλειψη, χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολίες στον ύπνο, αίσθημα μη ελέγχου της κατάστασης καθώς και αίσθημα στιγματοποίησης. Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Ανοσοποίησης και Αναπνευστικών Παθήσεων (National Centre for Immunization and Respiratory Diseases, (NCIRD), 2020), ο ιός COVID-19 μπορεί να οδηγήσει σε φόβο για τη δική μας υγεία και την υγεία των αγαπημένων μας, διαταραχές στον ύπνο και στη διατροφή, δυσκολία συγκέντρωσης, αύξηση στην κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ, τσιγάρα και άλλα) καθώς και στη χειροτέρευση άλλων χρόνιων προβλημάτων υγείας. Επίσης, είναι καλό να σημειωθεί ότι ο κάθε άνθρωπος αντιδράει διαφορετικά στις συνθήκες απομόνωσης και έτσι μπορεί να παρατηρηθούν και άλλες συμπεριφορές (κυρίως στα παιδιά και στους έφηβους, όπως: κλάματα και ευερεθιστότητα, επαναφορά συμπεριφορών που είχαν ξεπεράσει (π.χ. νυχτερινή ενούρηση), στεναχώρια, αντιδραστική συμπεριφορά στους έφηβους, δυσκολία προσοχής και συγκέντρωσης, χαμηλή σχολική απόδοση, ανηδονία και αποφυγή προηγούμενων ευχάριστων δραστηριοτήτων, ανεξήγητο πονοκέφαλο ή πόνο σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος και κατάχρηση ουσιών (NCIRD, 2020). Οι επιπτώσεις της απομόνωσης στην ψυχική υγεία του ατόμου συνοψίζονται στον πίνακα 1.
Πίνακας 1
| Συναισθηματικές αντιδράσεις | Συλλογιστική
|
||
| Θλίψη | Η κατάσταση θα χειροτερεύει μόνο | Δεν νοιάζεται κανείς για εμένα | Δεν υπάρχει μέλλον. Όλα καταστράφηκαν |
| Φόβος
|
Θα πεθάνω; Θα πεθάνουν οι δικοί μου; | Θα χάσω τη δουλειά μου
|
Αυτό που αισθάνομαι είναι σύμπτωμα; Λες να αρχίζει; |
| Άγχος
|
Βρίσκομαι σε μια κατάσταση που δεν ελέγχω. | Τι θα γίνει; Πόσο καιρό θα πάρει;
|
Θα μείνουμε χωρίς βασικά αγαθά; Δεν θα έχουμε να φάμε; |
| Ενοχή
|
Κι αν τους το μεταδώσω; | Φταίω που κόλλησα Εγώ έζησα ενώ ο/η έφυγε από τη ζωή | Είναι σωστό να βγω από το σπίτι για να πάω….; |
| Ντροπή (στιγματισμός)
|
Δεν θέλουν να με πλησιάσουν.
|
Φοράνε γάντια και μάσκα για να έρθουν κοντά μου | Δεν είμαι πια όπως οι άλλοι Με κοιτάνε διαφορετικά. Με κατηγορούν; |
| Βαρεμάρα
|
Δεν έχει νόημα
|
Τίποτα δεν με ευχαριστεί | Γιατί να προσπαθώ; |
| Αβοηθητότητα | Δεν υπάρχει θεραπεία | Δεν μπορεί κανείς να με βοηθήσει | Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για αυτό |
| Θυμός
|
Δεν με αφήνουν να εργαστώ. Θα με καταστρέψουν οικονομικά | Γιατί πρέπει να στερηθώ όταν άλλοι φταίνε για την κατάσταση; | Και πού το ξέρω εγώ ότι λένε την αλήθεια; |
| Συναισθηματικό μούδιασμα και εξάντληση | Δεν θέλω να ασχολούμαι άλλο
|
Τα παρατάω.
|
Δεν θα προσπα-θήσω άλλο Κουράστηκα |
Καλές Πρακτικές για άτομα σε περιορισμό λόγω του ιού COVID-19 1.
Ειδήσεις σε σχέση με την επιδημία
Για ένα άνθρωπο απομονωμένο στο σπίτι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και το διαδίκτυο είναι το μοναδικό πολλές φορές παράθυρο για την ενημέρωση του. Η συνεχόμενη όμως ροή ειδήσεων και μάλιστα με αρνητικό χαρακτήρα (δηλαδή νέα κρούσματα, θάνατοι και νέα μέτρα περιορισμού) μπορεί να αυξάνουν το άγχος και το φόβο ή ακόμα και να λειτουργούν σαν ψυχοτραυματισμός ιδιαίτερα όταν η ενασχόληση με τις ειδήσεις για την επιδημία γίνεται με καταναγκαστικό/εμμονικό τρόπο. Προτείνεται να περιορίζεται η ενημέρωση σε ένα-δύο, αξιόπιστα για το άτομο, μέσα και ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στην ημέρα να απέχει το άτομο από το να ενημερώνεται για τις εξελίξεις της επιδημίας
- Κοινωνικά δίκτυα
Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν τα τελευταία έτη μια ευρεία χρήση από σχεδόν όλες τις ηλικιακές ομάδες στη χώρα μας. Τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να βοηθήσουν το άτομο που είναι σε απομόνωση να είναι σε επαφή με άλλους ανθρώπους και κυρίως να μοιραστεί τις αγωνίες και τους προβληματισμούς του. Επίσης τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν πληροφόρηση για την επιδημία και για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Αναφορικά με την επιδημία του ιού COVID-19 έχει παρατηρηθεί ότι τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν σημαντική υποστήριξη με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι η αίσθηση συντροφικότητας, αλληλοϋποστήριξης και κοινής πορείας στο θέμα της επιδημίας που μειώνει την αποξένωση του ατόμου που είναι περιορισμένο. Και ο δεύτερος είναι το χιουμοριστικό περιεχόμενο που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τη μείωση των επιπέδων στρες. Το μειονέκτημα των κοινωνικών δικτύων είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων και η προτροπή σε συμπεριφορές που δεν βοηθούν τη διατήρηση του περιορισμού. Για αυτό και προτείνεται η χρήση των κοινωνικών δικτύων επιλεκτικά ώστε να προσφέρουν στήριξη και όχι να αυξάνουν τη σύγχυση του ατόμου.
- Διατήρηση των κοινωνικών επαφών
Ο πιο κοινός τρόπος διατήρησης της επικοινωνίας είναι η τηλεφωνική επαφή. Η τεχνολογία τα τελευταία έτη μας έχει προσφέρει πολλές δυνατότητες μέσω του κινητού τηλεφώνου, της ταμπλέτας και του υπολογιστή για να επικοινωνούμε με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Το σημαντικό στις επιλογές αυτές είναι η δυνατότητα να μεταφερθεί η εικόνα. Από την ψυχολογική έρευνα ξέρουμε τη σημασία που έχει η πρόσωπο με πρόσωπο επαφή πρόσωπο με πρόσωπο με τους άλλους ανθρώπους για την διατήρηση του αισθήματος της σύνδεσης με την κοινωνική μας ομάδα. Ακόμα όμως και αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα οι τηλεφωνικές κλήσεις, τα γραπτά μηνύματα και οι ομάδες αλληλοστήριξης στα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να προσφέρουν σημαντική βοήθεια
- Διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Με τον όρο υγιεινός τρόπος ζωής αναφερόμαστε στο τρίπτυχο διατροφή, άσκηση και ύπνος. Σε συνθήκες περιορισμού υπάρχει ο κίνδυνος το άτομο να παραιτηθεί από οποιαδήποτε προσπάθεια να διατηρήσει τις υγιεινές συνήθειες που είχε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ξέρουμε όμως πόσο σημαντικό είναι τόσο για την ψυχική υγεία όσο και για την διατήρηση της άμυνας του οργανισμού απέναντι στις λοιμώξεις να διατηρείται η προσπάθεια στο τρίπτυχο που αναφέρθηκε. Η διατροφή είναι σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την ψυχική μας υγεία. Παρατεταμένη κατανάλωση έτοιμων, συσκευασμένων τροφών, μεγάλης ποσότητας ζάχαρης και καφεΐνης καθώς και τροφών με υψηλή θερμιδική και χαμηλή θρεπτική αξία (π.χ. έτοιμο φαγητό που παραδίδεται στο σπίτι) δεν βοηθούν την ψυχική υγεία του ατόμου κυρίως όταν αποτελούν το βασικό ημερήσιο διαιτολόγιο. Η άσκηση ξέρουμε ότι μειώνει τα επίπεδα του στρες και δημιουργεί ένα συναίσθημα ευεξίας στο άτομο. Η άσκηση στον περιορισμό μπορεί να είναι από ένα αυτοσχέδιο πρόγραμμα γυμναστικής μέχρι βάδισμα και διατάσεις. Το διαδίκτυο έχει πληθώρα από πληροφορίες και οπτικό υλικό από ασκήσεις που μπορεί να κάνει κανείς σε περιορισμένο χώρο. Ο ύπνος συμβάλλει σημαντικά στην καλή ψυχική και σωματική λειτουργία. Οι ειδικοί τονίζουν συχνά την αξία του σταθερού ωραρίου ύπνου ανεξάρτητα από αν το άτομο έχει την επόμενη μέρα συγκεκριμένες δραστηριότητες ή όχι. Να σημειωθεί ότι τόσο η παρατεταμένη αϋπνία όσο και η υπερυπνία είναι σύμπτωμα ψυχικών παθήσεων και σε περίπτωση που συμβαίνει είναι σημαντικό το άτομο να μην την αγνοεί αλλά να έρχεται σε επαφή με μια υπηρεσία ψυχικής υγείας.
- Αποφυγή αλκοόλ και ψυχοδραστικών ουσιών
Αν και προσωρινά μειώνουν τα αρνητικά συναισθήματα τόσο το αλκοόλ όσο και οι υπόλοιπες ψυχοδραστικές ουσίες μακροχρόνια λειτουργούν αρνητικά. Για παράδειγμα ενώ η καθημερινή μέθη μειώνει βραχύχρονα το άγχος και την ψυχική οδύνη μακροχρόνια αυξάνει τα καταθλιπτικά συναισθήματα. Ένα δεύτερο μειονέκτημα είναι ότι συχνά υπό την επήρεια ουσιών το άτομο μπορεί να γίνει περισσότερο παρορμητικό ή ακόμα και να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά. Αυτό σε συνθήκες περιορισμού μπορεί να έχει πολλαπλάσια αρνητικές συνέπειες.
- Οργάνωση της ημέρας και διαχείριση του χρόνου
Η βαρεμάρα, το αίσθημα του χρόνου που δεν κυλάει, η απουσία νοήματος και κινήτρου είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικά για τα άτομα που είναι σε περιορισμό. Η οργάνωση της ημέρας μπορεί να έχει δύο κατηγορίες δραστηριοτήτων:
α. Δραστηριότητες που προσφέρουν ευχαρίστηση όπως είναι η παρακολούθηση μιας ταινίας/σειράς, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η ανάγνωση ενός βιβλίου, το ζεστό μπάνιο και γενικότερα η αυτοφροντίδα, η ζωγραφική, οι χειροτεχνίες, η καταγραφή σε ημερολόγιο και η μουσική β. Δραστηριότητες που προσφέρουν ικανοποίηση όπως είναι η παρακολούθηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος και γενικά οποιαδήποτε μαθησιακή δραστηριότητα, η τακτοποίηση του χώρου, η διεκπεραίωση κάποιων υποθέσεων από το τηλέφωνο η το διαδίκτυο και κυρίως αν είναι αυτό εφικτό η εργασία από το σπίτι. Το τελευταίο φαίνεται ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς συγκεντρώνει το μυαλό του ατόμου, μειώνει το νοητικό μηρυκασμό αρνητικών σκέψεων και κυρίως δημιουργεί ένα αίσθημα σκοπού και συνέχειας στο μέλλον. Προτείνεται τέλος να έχει το άτομο ένα καθημερινό πλάνο για το ποια πράγματα θα ήθελε να κάνει καθώς και να δημιουργήσει μία επαναλαμβανόμενη ρουτίνα για τις ημέρες της απομόνωσης, καθώς αυτό μπορεί να του/της δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας και τάξης.
- Ψυχολογική και ψυχιατρική στήριξη
Εάν το άτομο παρατηρεί έντονα συναισθήματα που δεν μπορεί να διαχειριστεί πχ έντονο άγχος ή κρίσεις πανικού τότε συστήνεται να απευθυνθεί σε ειδικό της ψυχικής υγείας (ψυχίατρο ή ψυχολόγο) και να λάβει ψυχολογική στήριξη εξ αποστάσεως. Σε κάθε περίπτωση η βαθιά αποδοχή τόσο της αναγκαιότητας όσο και των δυσκολιών της απομόνωσης μπορεί να μειώσει το στρες που σχετίζεται με την δυσφορία από τον περιορισμό
- Θρησκευτική δραστηριότητα
Για το άτομο που είναι θρησκευόμενο η τέλεση των λατρευτικών καθηκόντων του στην περίοδο του περιορισμού και ιδιαίτερα η προσευχή μπορεί να βοηθήσει την ψυχολογική του κατάσταση καθώς ευοδώνει το αίσθημα της σύνδεσης, την επικοινωνίας και της παροχής βοήθειας και στήριξης.
- Ασκήσεις αυτοεπίγνωσης Έ
χει βρεθεί ότι ήπιες ασκήσεις αυτοεπίγνωσης λίγα λεπτά την ημέρα όπως είναι οι ασκήσεις mindfullness μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του στρες. Ασκήσεις mindfullness μπορεί να βρει κανείς και στο διαδίκτυο και σε ειδικές εφαρμογές που υπάρχουν για τα έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Οι καλές πρακτικές για την περίοδο της περιορισμού συνοψίζονται στον πίνακα 2.
Πίνακας 2
| Θέματα | Προτάσεις
|
||
| Ειδήσεις για την επιδημία | Επιλογή 1-2 μέσων για την ενημέρωση | Αποφυγή της συνεχούς ενασχόλησης με την πανδημία | |
| Κοινωνικά δίκτυα
|
Σταθερή παρουσία στα κοινωνικά δίκτυα | Ομάδες στήριξης, επικοινωνία, και χιούμορ | |
| Κοινωνικές επαφές
|
Διατήρηση των κοινωνικών επαφών
|
Χρήση της δυνατότητας για επικοινωνία με εικόνα
|
|
| Τρόπος ζωής
|
Διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής | Προσπάθεια για άσκηση από το σπίτι | Σταθερά ωράρια ύπνου |
| Αλκοόλ και ψυχο-δραστικές ουσίες
|
Αποφυγή η ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης |
|
|
| Οργάνωση της ημέρας | Δημιουργία ημερήσιου προγράμματος | Ευχάριστες και ικανοποιητικές δραστηριότητες | Εκπαίδευση ή εργασία από το σπίτι |
| Ψυχολογική και ψυχιατρική στήριξη | Σε επίμονα συμπτώματα άγχους, θλίψης | Εξ αποστάσεως ψυχολογική και ψυχιατρική στήριξη | |
| Θρησκεία
|
Τέλεση των λατρευτικών καθηκόντων από το σπίτι | Προσευχή | |
| Mindfulness
(ενσυνειδητότητα) |
Ολιγόλεπτες ασκήσεις μέσα στην ημέρα
|
Βίντεο με οδηγίες στο διαδίκτυο ή εφαρμογές στο κινητό τηλέφωνο | |