33ο Πανελλήνιο Αιματολογικό Συνέδριο, 9 έως 12 Νοεμβρίου 2022
Ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες του 33ου Πανελληνίου Αιματολογικού Συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη.
Τις εργασίες του Συνεδρίου παρακολούθησαν περισσότεροι από 1.500 σύνεδροι, Ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, Βιολόγοι, Τεχνολόγοι, Νοσηλευτές και πολλοί Φοιτητές.
Στο φετινό Συνέδριο είχαμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε την 3rd EHA – Balkan Hematology Day, με θέμα “Novel therapies of Lymphoma”, με ένα πολύ επίκαιρο Επιστημονικό Πρόγραμμα σχετικά με τις εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση των λεμφωμάτων. Συμμετείχαν διακεκριμένοι επιστήμονες από την Ελλάδα και από Ρουμανία, Κύπρο, Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία, Σλοβενία, Κροατία, Τουρκία, Κόσοβο και Μολδαβία. Εκτός από την ανταλλαγή επιστημονικών απόψεων, στη διάρκεια της Ημέρας αυτής είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε θέματα σχετικά με την οικοδόμηση και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της Ε.Α.Ε., των εθνικών επιστημονικών εταιρειών και της Ευρωπαϊκής Αιματολογικής Εταιρείας (ΕΗΑ), ενώ ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην προσπάθεια εναρμόνισης της εκπαίδευσης των νέων αιματολόγων στην Ευρώπη.
Το πρόγραμμα είχε επίκαιρη θεματολογία, η οποία κάλυψε όλο το φάσμα της Αιματολογίας, αποτυπώθηκαν οι εντυπωσιακές εξελίξεις των τελευταίων ετών, τόσο σε κλινικό όσο και σε ερευνητικό επίπεδο, ενώ συζητήθηκαν ενδιαφέροντα θέματα που αφορούν τη βέλτιστη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών καθώς και προβλήματα της καθημερινής κλινικής πράξης.
Στην Τελετή Έναρξης του Συνεδρίου μας η κυρία Ελένη Γαρδίκα-Κατσιαδάκη, Ιστορικός, Ομότιμη Ερευνήτρια της Ακαδημίας Αθηνών, έδωσε μια εξαιρετική ομιλία με θέμα «Σε τι μας χρησιμεύει η Ιστορία».
Οι δύο ημέρες του Εκπαιδευτικού Προγράμματος του 33ου ΠΑΣ περιελάμβαναν εκπαιδευτικά συμπόσια, ειδικές διαλέξεις, επιστημονικές αντιπαραθέσεις, συναντήσεις με τον ειδικό (meet the expert), διεπιστημονικά συμπόσια, ειδικές συνεδρίες για Νοσηλευτές, Βιολόγους και Τεχνολόγους, το «Βήμα του Υποτρόφου» το Ιδρύματος της Ε.Α.Ε. και τις επιστημονικές εκδηλώσεις των Φοιτητών Ιατρικής.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου, παρουσιάστηκε πλήθος σημαντικών ανακοινώσεων από εργασίες που εκπονήθηκαν κατά κύριο λόγο σε Ελληνικά Κέντρα και στην πλειοψηφία τους αφορούν συνεργατικές μελέτες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το κλινικό και ερευνητικό έργο των Ελλήνων Αιματολόγων. Βραβεύτηκαν οι έξι καλύτερες προφορικές ανακοινώσεις και οι τρεις καλύτερες αναρτημένες. Επίσης, απονεμήθηκαν τα βραβεία «Αρκάγαθος Γούττας» και «Φαίδων Φέσσας» στις δυο καλύτερες ολοκληρωμένες εργασίες.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στα νεότερα δεδομένα σχετικά με τη μοριακή γενετική καθώς και τις νεότερες θεραπευτικές εξελίξεις στις αιματολογικές κακοήθειες, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στην ανοσοθεραπεία με CAR–T λεμφοκύτταρα.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην κατανόηση της βιολογίας των οξειών λευχαιμιών και των μυελοδυσπλαστικών νεοπλασμάτων, με την ταυτοποίηση γενετικών διαταραχών, που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την προγνωστική ταξινόμηση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των νοσημάτων αυτών. Η διακεκριμένη Ελληνίδα Έλλη Παπαεμμανουήλ, Καθηγήτρια στο Μemorial Sloan Kettering Cancer Center, New York, USA, προσκεκλημένη ομιλήτρια της Προέδρου της Ε.Α.Ε., στην ομιλία της με τίτλο “Unified Disease Classification and Risk Stratification in AML: From Research to Clinical Guidelines”,αναφέρθηκε στις νεότερες εξελίξεις που αφορούν στο γενετικό υπόβαθρο της Οξείας Μυελογενούς Λευχαιμίας και τις θεραπευτικές προεκτάσεις τους.
Μετά από ένα μεγάλο διάστημα που διήρκησε περισσότερο από τρεις δεκαετίες, και χαρακτηρίστηκε από στασιμότητα όσον αφορά τις θεραπευτικές εξελίξεις στην οξεία λευχαιμία, αρκετά νέα φάρμακα έλαβαν έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές την τελευταία πενταετία. Τα νεότερα φάρμακα όχι μόνο επιμηκύνουν τη συνολική επιβίωση αλλά και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής, ιδιαίτερα των ασθενών μεγαλύτερης ηλικίας, οι οποίοι λόγω σημαντικών συννοσηροτήτων δεν δύναται να λάβουν επιθετική χημειοθεραπεία. Στην εποχή της ιατρικής ακριβείας, η ευρεία εφαρμογή των εξελιγμένων εργαστηριακών μεθόδων, πέραν της συμβολής της στην πληρέστερη κατανόηση της παθογένειας της νόσου και την ανάπτυξη θεραπειών στόχευσης, οδηγεί στην πρόβλεψη της επικείμενης υποτροπής της λευχαιμίας και την έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση που βελτιώνει την έκβαση των ασθενών. Η αλλογενής μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων βέβαια παραμένει η θεραπεία ίασης για το μεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών με οξεία λευχαιμία. Οι ενδείξεις της μεταμόσχευσης διευρύνονται και οι ασθενείς που είναι υποψήφιοι και δύνανται να υποβληθούν σε μεταμόσχευση αυξάνονται. Στην Ελλάδα γίνονται σε ετήσια βάση πάνω από 200 αλλογενείς μεταμοσχεύσεις, σύμφωνα όμως με τις ανάγκες και τα δεδομένα από τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες με ανεπτυγμένα συστήματα υγείας, απαιτείται αύξηση της μεταμοσχευτικής δραστηριότητας τουλάχιστον κατά 50%.
Οι θεραπείες με γενετικά τροποποιημένα Τ-λεμφοκύτταρα (CAR-T λεμφοκύτταρα) αποτελούν εγκεκριμένες θεραπείες από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκου (ΕΜΑ) για την θεραπεία αρκετών πλέον αιματολογικών νεοπλασιών που είναι ανθεκτικές στη συμβατική θεραπεία. Τα νοσήματα για τα οποία έχει ένδειξη η ανωτέρω θεραπεία, είναι η οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία σε παιδιά και ενήλικες, τα λεμφώματα από μεγάλα Β-κύτταρα, το λέμφωμα από κύτταρο του μανδύα, τα οζώδη λεμφώματα και το πολλαπλούν μυέλωμα.
Η χορήγηση των θεραπειών αυτών γίνεται υπό στενή παρακολούθηση και συγκεκριμένες συνθήκες, που πληρούνται μόνο από τις αδειοδοτημένες μονάδες μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων. Παράλληλα, πρέπει να υπάρχει κάλυψη από τη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, για την αντιμετώπιση των άμεσων επιπλοκών από τη θεραπεία που μπορεί να εμφανιστούν στους ασθενείς αυτούς, όπως το σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών και οι νευρολογικές επιπλοκές. Στην Ελλάδα έχει ήδη πραγματοποιηθεί θεραπεία με CAR-T λεμφοκύτταρα σε περισσότερους από 50 ασθενείς. Με την επέκταση των ενδείξεων, οι ασθενείς που έχουν ανάγκη αυτών των θεραπειών θα είναι πολλαπλάσιοι στο άμεσο μέλλον.
Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω και για να μπορέσουν όλοι οι ασθενείς μας να λάβουν την καλύτερη δυνατή θεραπεία για το νόσημά τους, είναι απαραίτητη η υποστήριξη του έργου των αιματολόγων από την Πολιτεία. Η Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία καταγράφει και γνωστοποιεί στους αρμόδιους φορείς τις παρεμβάσεις που κρίνονται κάθε φορά απαραίτητες. Οι πιο επιτακτικές από αυτές, στη σημερινή συγκυρία, είναι:
- Η θεσμοθέτηση της αποζημίωσης του εργαστηριακού ελέγχου βιοδεικτών
- Η αύξηση των κλινών μεταμόσχευσης αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων και κυτταρικών θεραπειών
- Η ενίσχυση των υποδομών και της στελέχωσης των αιματολογικών τμημάτων και των μονάδων μεταμόσχευσης της χώρας
- Η βελτίωση των συνθηκών νοσηλείας των αιματολογικών ασθενών
Οι εξελίξεις τρέχουν. Η πρόοδος είναι θεαματική. Ο αριθμός των ασθενών που έχει ανάγκη πρόσβασης στις καινοτόμες θεραπείες αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Η ανάγκη αυτή γίνεται όλο και πιο ασφυκτική. Απαιτούνται λοιπόν άμεσες δράσεις.