«Μαμά τον αγαπάς το μπαμπά….;» Τι να πεις σ’ αυτά τα παιδικά μάτια που στυλώνουν το βλέμμα τους με αγωνία στο δικό σου περιμένοντας μία και μοναδική κουβέντα ελπίδας, ελπίδα που βίαια τους την αφαίρεσαν εκείνοι που είναι για αυτά τα πρώτα ,τα μοναδικά πρόσωπα που αντίκρισαν όταν ήρθαν στη ζωή; Και συ, εσύ πως να προφέρεις τη μοναδική λεξούλα που περιμένουν να ακούσουν όταν ό,τι έχεις λατρέψει περισσότερο σ’ αυτόν τον κόσμο , ό,τι έχεις πιστέψει και έχει γίνει συμμέτοχος σ’ αυτή τη θεία δημιουργία ζωής έχει διαλύσει τα όνειρά σου και τα δικά τους, όταν η καθημερινή ζωή έχει μετατραπεί σε αληθινό κολαστήριο για όλους ,όταν ο φόβος έχει πάρει τη θέση του έρωτα και η απέχθεια τη θέση του σεβασμού και της αγάπης ; (Απόσπασμα από Ημερολόγιο Κακοποιημένης Γυναίκας)
Κάποια άτομα βρίσκονται συχνά σε μεγάλο κίνδυνο εκεί όπου θα έπρεπε να νιώθουν ασφάλεια: μέσα στις οικογένειές τους. Για πολλούς, το σπίτι δεν είναι συνώνυμο με τη ζεστασιά και τη θαλπωρή αλλά το μέρος που έχει συνδεθεί με τον τρόμο και τη βία από τα χέρια κάποιου που είναι πολύ κοντά, κάποιου που θα έπρεπε να εμπιστεύονται: του συντρόφου τους. Τα θύματα βίας υποφέρουν σωματικά και ψυχικά. Είναι ανίκανα να λάβουν οποιαδήποτε απόφαση, να εκφράσουν τις απόψεις τους ή να προστατέψουν τους εαυτούς τους με το φόβο της τιμωρίας . Τα ανθρώπινα δικαιώματά τους έχουν καταπατηθεί και οι ζωές τους έχουν κλαπεί από την απειλή της «πανταχού παρούσας» βίας. Ο θύτης και το θύμα πλέον δεν έχουν φύλο. Η πιο συνηθισμένη μορφή είναι αυτή που βρίσκει τη γυναίκα θύμα και τον άντρα θύτη με μοναδικό εφαλτήριο τη μυϊκή δύναμη χωρίς να αποκλείεται και το αντίθετο. Τα αίτια είναι πολλά και μπορεί να αλλάζουν συνεχώς ονόματα, όμως η πηγή είναι μία : η άσκηση της συζυγικής εξουσίας.
H βία των ανδρών κατά των γυναικών μπορεί να συμβεί σε όλες τις γυναίκες ανεξάρτητα από την κοινωνική, οικονομική κατάσταση, παιδεία, ηλικία τους.
Ο όρος κακοποίηση κατά των γυναικών αναφέρεται στη σωματική και ψυχική καταχρηστική συμπεριφορά για εκτεταμένη χρονική περίοδο συνήθως από τον σύζυγο ή μία κυρίαρχη ανδρική φιγούρα. Ο όρος περιλαμβάνει το σύνδρομο γυναικείας κακοποίησης του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι το αίσθημα αβοηθητότητας , ο σταθερός φόβος και μια αντιλαμβανόμενη ανικανότητα διαφυγής
Τα πιο συνήθη συναισθήματα της γυναίκας/θύματος είναι:
- Η γυναίκα νιώθει ότι η βίαιη συμπεριφορά του συζύγου της είναι δικό της λάθος.
- Η γυναίκα έχει μια ανικανότητα να τοποθετήσει την υπευθυνότητα της βίας σε κάποιον άλλο.
- Η γυναίκα φοβάται για τη ζωή τη δική της και των παιδιών της.
- Η γυναίκα έχει μια παράλογη πίστη ότι ο δράστης είναι παντογνώστης και πανταχού παρών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το γεγονός της βίας «ξεχνιέται εύκολα», συνήθως ένα επεισόδιο βίας ακολουθείται από μια περίοδο ιδιαίτερης καλοσύνης και περιποίησης εκ μέρους του συζύγου.
Στη βιβλιογραφία αναφέρεται ο κύκλος της βίας. Σαν «κύκλος βίας» μπορεί να οριστούν κάποιοι περίοδοι κακοποίησης και κακομεταχείρισης που ακολουθούνται από περιόδους ειρήνης. Το μοντέλο αυτό συμπεριφοράς αυξάνει τους συναισθηματικούς δεσμούς και μειώνει την ικανότητα του θύματος για οποιαδήποτε λήψη απόφασης. Ενώ στις περιόδους κακοποίησης επικρατεί η απόγνωση του θύματος και η έλλειψη ελπίδας, στις περιόδους ειρήνης υπάρχει ελπίδα και ανακούφιση. Τα στάδια του «κύκλου της βίας» είναι: α. επίθεση, β. μετάνοια, γ. συγγνώμη, δ. φροντίδα του θύματος και υποσχέσεις ότι δεν θα επαναληφθεί, ε. περίοδος συμφιλίωσης και εξιλέωσης, στ. νέα επίθεση.
Ο κύκλος αυτός όσο συχνότερα επαναλαμβάνεται τόσο συντομεύει η διάρκειά του και παραλείπονται κάποια από τα προαναφερόμενα στάδια π.χ η φάση της μετάνοιας και της συμφιλίωσης. Ωστόσο, όλες οι σχέσεις δεν ακολουθούν τον κύκλο της βίας.
Οι Roscoe & Benaske (1985) μελέτησαν τη σχέση που μπορεί να έχει η ενδοσυζυγική βία με τη βία που μπορεί να έχουν δεχθεί οι σύντροφοι στην παιδική ηλικία καθώς και με τη βία κατά τη διάρκεια της ερωτικής σχέσης. Τα ευρήματα ήταν αξιοσημείωτα: 29% των γυναικών που έχουν κακοποιηθεί στο γάμο τους ανέφερε ότι είχε τύχει κακομεταχείρισης σαν παιδί. Μάλιστα οι δράστες στα αναφερόμενα επεισόδια βίας ήταν οι μητέρες (52%) και οι πατέρες (60%) . Το 35% ανέφερε ότι είχε δεχθεί βία από άλλο μέλος της οικογένειας. Οι μορφές βίας που αναφέρθηκαν κυμάνθηκαν από μέτριες (χαστούκι) έως σοβαρές (πνιγμός ή πέταγμα του θύματος). Το 46% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι στις πατρικές τους οικογένειες υπήρχε βία. Μάλιστα το 28% ανέφερε ότι ο πατέρας κακοποιούσε τη μητέρα, το 5% είπε ότι η μητέρα ήταν σωματικά επιθετική απέναντι στον πατέρα. Το 4% ανέφερε ότι και οι δύο γονείς κακοποιούσαν ο ένας τον άλλο.
Η βία παράγει βία και μεταδίδεται και στις υπόλοιπες γενιές σα γονίδιο βαθιά χαραγμένο στο DNA του ανθρώπινου είδους. Το χειρότερο είναι ότι εγγράφεται σαν νοοτροπία που αναθρέφει γενιές και γενιές. Το ξερίζωμα της νοοτροπίας είναι πολύ δύσκολο και βαραίνει το ίδιο θύτη και θύμα. To σπάσιμο του κύκλου της βίας αποτελεί στοίχημα της εποχής ίσως. Χρειάζεται μεγάλο κουράγιο για το θύμα να μιλήσει. Συνήθως τα θύματα υπομένουν βαθιά ενταγμένα στον κακοποιητικό κύκλο με ένα αίσθημα αυτοτιμωρίας σε πολλές περιπτώσεις. Οι πιο «τυχερές» ξεφεύγουν, ίσως αυτές που καταλαβαίνουν ότι το λάθος δεν είναι δικό τους. Ίσως αυτές που στο κουβάρι του εαυτού βρίσκουν μια μικρούλα άκρη να πιαστούν: την άκρη της ελπίδας. Και η αλήθεια είναι ότι η ζωή είναι δική τους. Δεν το γνωρίζουν όμως…..