Οι παγκόσμιες ερευνητικές προσπάθειες με σκοπό την πρόληψη της COVID-19 φαίνεται να αποδίδουν καρπούς και ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο είναι γεγονός, ενώ αρκετά εμβόλια βρίσκονται υπό αξιολόγηση σε κλινικές δοκιμές φάσης 3. Ωστόσο, αυτό είναι το πρώτο βασικό βήμα που οδηγεί σε μια εξίσου σημαντική πρόκληση: το μαζικό εμβολιασμό του πληθυσμού. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κυριότερα σημεία της σχετικής δημοσίευσης των K.G.Volpp και συνεργατών στο έγκριτο περιοδικό JAMA (Behaviorally Informed Strategies for a National COVID-19 Vaccine Promotion Program. JAMA. December 14, 2020. doi:10.1001/jama.2020.24036). Το Σεπτέμβριο του 2020 μια έρευνα σε 10093 ενήλικες στις ΗΠΑ έδειξε ότι μόνο το 51% των ερωτηθέντων ήταν απόλυτα ή πιθανότατα πρόθυμοι να εμβολιαστούν έναντι του SARS-CoV-2, το 25% δήλωσε ότι μάλλον δε θα εμβολιαστεί και το 24% δήλωσε ότι είναι απίθανο να εμβολιαστεί. Το ποσοστό αποδοχής του εμβολιασμού ήταν χαμηλότερο σε όσους ανήκαν στη μαύρη φυλή, σε χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο και μεταξύ των ψηφοφόρων του Ρεπουμπλικανικού κόμματος.
Ο πυρήνας κάθε επιτυχημένης στρατηγικής εμβολιασμού είναι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης στην αξιόπιστη διεξαγωγή των κλινικών δοκιμών εμβολίων και στην ακεραιότητα της διαδικασίας έγκρισης. Η βιβλιογραφία για την αποδοχή εμβολίων προσδιορίζει ορισμένες βασικές στρατηγικές: απλή και κατανοητή γλώσσα, μηνύματα που δίνουν έμφαση στην επιστήμη έναντι της πολιτικής, παρεμβάσεις από αναγνωρισμένες προσωπικότητες και ηγέτες της κοινής γνώμης, και έμφαση σε γεγονότα και αποδεικτικά στοιχεία ως απάντηση στους μύθους και την παραπληροφόρηση. Για το εμβόλιο έναντι του SARS-CoV-2, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης σε κοινότητες που στο παρελθόν έχουν βιώσει ελλιπή ιατρική φροντίδα και κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση. Όσοι εμβολιάζονται πρέπει επίσης να ενημερώνονται για τις παροδικές παρενέργειες των εμβολίων, ώστε να αποφευχθεί η αρνητική δημοσιότητα.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς, πέντε είναι οι βασικοί άξονες στους οποίους θα πρέπει να στηριχθεί ένα εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού έναντι του SARS-CoV-2.
- Δωρεάν διάθεση και εύκολη πρόσβαση για όλους
- Ελεύθερη πρόσβαση σε δομές (υγειονομικές δομές, σχολικές και πανεπιστημιακές μονάδες, δημόσιες υπηρεσίες, αεροπορικές γραμμές) μόνο κατόπιν εμβολιασμού
- Δημόσιες δηλώσεις από ηγέτες της κοινής γνώμης ώστε να προωθήσουν την ανάγκη για εμβολιασμό
- Εμβολιαστική προτεραιότητα σε όσους συνυπογράψουν να εμβολιαστούν κατά τα αρχικά στάδια του εμβολιασμού όταν τα διαθέσιμα εμβόλια είναι ακόμα περιορισμένα
- Συνειδητοποίηση της αξίας του κάθε εμβολιασμού ξεχωριστά και προώθηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Προσδιορισμός των προτεραιοτήτων για τον εμβολιασμό του πληθυσμού έναντι του SARS-CoV-2. Οδηγίες από το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ
Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τις σχετικές συστάσεις. Καθώς η παροχή των εμβολίων έναντι του SARS-CoV-2 στις Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται αρχικά να είναι περιορισμένη, το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC) προτείνει να διατεθούν οι αρχικές προμήθειες εμβολίου COVID-19 στο προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης και στους ενοίκους των μονάδων μακροχρόνιας φροντίδας. Το CDC υπέβαλε αυτή τη σύσταση στις 3 Δεκεμβρίου 2020 και βασίστηκε σε υποδείξεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής Πρακτικών Ανοσοποίησης (ACIP), που απαρτίζεται από ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων ιατρικής και δημόσιας υγείας.
Στόχοι των προτάσεων είναι:
- Η μείωση όσο το δυνατόν περισσότερο των θανάτων και των σοβαρών νοσηλειών.
- Η διατήρηση της λειτουργίας της κοινωνίας.
- Η μείωση της επιπρόσθετης επιβάρυνσης από τη νόσο σε άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη ανισότητες.
Το προσωπικό της υγειονομικής περίθαλψης περιλαμβάνει όλα τα αμειβόμενα και μη αμειβόμενα άτομα που υπηρετούν σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης και έχουν πιθανότητα άμεσης ή έμμεσης έκθεσης σε ασθενείς ή μολυσματικά υλικά.
Οι ένοικοι των μονάδων μακροχρόνιας περίθαλψης ορίζονται ως οι ενήλικες που ζουν σε εγκαταστάσεις που παρέχουν μια ποικιλία υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής και προσωπικής φροντίδας, σε άτομα που δεν μπορούν να ζήσουν ανεξάρτητα.
Η πρόθεση είναι να μπορούν όλοι να εμβολιαστούν με ευκολία μόλις διατεθούν μεγάλες ποσότητες εμβολίου. Με την αύξηση της διαθεσιμότητας των εμβολίων, η ACIP θα ανανεώνει τις συστάσεις εμβολιασμού ώστε να περιλαμβάνουν περισσότερες ομάδες πληθυσμού.