Ο ρόλος της παλμικής οξυμετρίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19
Η παλμική οξυμετρία είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση του κορεσμού οξυγόνου σε περιπτώσεις αναπνευστικής δυσχέρειας και για την παρακολούθηση ασθενών που υποβάλλονται σε αναισθησία, οι οποίοι είναι βαρέως πάσχοντες ή των οποίων η κατάσταση εξελίσσεται γρήγορα. Το παλμικό οξύμετρο ήταν μια σχεδόν αναπόσπαστη συσκευή αξιολόγησης του ασθενούς μαζί με το στηθοσκόπιο πολύ πριν από τη φετινή πανδημία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 η σιωπηλή υποξία (δηλαδή ασυνήθιστα χαμηλός κορεσμός οξυγόνου χωρίς συμπτώματα υποκειμενικής δύσπνοιας) είναι συχνή σε ασθενείς με λοίμωξη COVID-19. Η έγκαιρη αναγνώριση της υποξίας και η χορήγηση συμπληρωματικού οξυγόνου έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη θνητότητα. Σε συνθήκες υψηλής ζήτησης ιατρικών υπηρεσιών, όπου η παροχή οξυγόνου και τα κρεβάτια που προσφέρουν συνεχή παρακολούθηση των ζωτικών σημείων του ασθενούς δεν είναι διαθέσιμα για όλους, η παλμική οξυμετρία κατέχει καίριο ρόλο για τον έλεγχο των ασθενών και για την εδραίωση της ανάγκης για συμπληρωματικό οξυγόνο. Παρόλο, λοιπόν, που η αξιολόγηση και η παρακολούθηση της διακύμανσης του κορεσμού οξυγόνου αποτελεί ένα κρίσιμο συστατικό στοιχείο της κλινικής εξέτασης του ασθενούς και της λήψης κλινικών αποφάσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, η διαθεσιμότητά τους σε ευρεία κλίμακα παραμένει ζητούμενο σε υγειονομικές δομές με περιορισμένους πόρους. Αυτό επιβεβαιώθηκε και στην πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη των Nichole Starr και συνεργατών N. Starr et al. Pulse oximetry in low-resource settings during the COVID-19 pandemic. The Lancet Global Health 03 July 2020 DOI: https://doi.org/10.1016/S2214-109X(20)30287-4 . Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Θεραπευτικής και Πρύτανης ΕΚΠΑ, συνοψίζουν τα ευρήματα αυτής της μελέτης. Οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι ανισότητες σε επίπεδο διαθέσιμου νοσηλευτικού και ιατρικού εξοπλισμού στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας και να διασφαλιστεί η καθολική διαθεσιμότητα συσκευών παλμικής οξυμετρίας και παροχών οξυγόνου. Τα παλμικά οξύμετρα επιτρέπουν στους κλινικούς ιατρούς να εντοπίζουν και να αντιμετωπίζουν άμεσα και έγκαιρα την υποξία, να παρακολουθούν τους ασθενείς που έχουν αναπνευστική δυσχέρεια ή κινδυνεύουν να επιδεινωθούν, και βοηθούν στη λήψη κλινικών αποφάσεων και στην κατανομή των διαθέσιμων νοσοκομειακών κλινών και των συσκευών παροχής οξυγόνου.
Η αποτελεσματικότητα της εκστρατείας προληπτικών μέτρων δημόσιας υγείας κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19
Δεδομένης της έλλειψης διαθέσιμου εμβολίου και αποτελεσματικής ειδικής θεραπευτικής αγωγής κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, τα προληπτικά μέτρα προσωπικής υγιεινής και σωματικής απομάκρυνσης καθίστανται απαραίτητα για τον περιορισμό της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού COVID-19. Σε άρθρο τους στο περιοδικό JAMA Network Open (JAMA Netw Open. 8 July 2020; 3(7):e2014323. doi:10.1001/jamanetworkopen.2020.14323 ), οι Hamza Yousuf και συνεργάτες αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα της εκστρατείας προληπτικών μέτρων δημόσιας υγείας στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στην Ολλανδία. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Θεραπευτικής και Πρύτανης ΕΚΠΑ, συνοψίζουν τα ευρήματα αυτής της μελέτης. Αρχικά, πραγματοποιήθηκε δημοσκόπηση με σκοπό να προσδιοριστεί ο βαθμός υιοθέτησης των μέτρων υγιεινής και σωματικής απομάκρυνσης από τους πολίτες. Φάνηκε ότι ενώ ήταν διαδεδομένη η χρήση του αγκώνα κατά το βήχα και το πτέρνισμα, δεν συνέβαινε το ίδιο για το σωστό πλν.συγκρτικχεριραφνογραφσυμμετεχόφοριστεύσιμο των χεριών, το άγγιγμα του προσώπου και τη σωματική αποστασιοποίηση. Σε αυτό το πλαίσιο, αναπτύχθηκαν εικονογραφήματα και ενημερωτικά βίντεο με σκοπό την περαιτέρω ευαισθητοποίηση των πολιτών, και ακολούθησε εκ νέου δημοσκόπηση στους πολίτες. Συνολικά, 17189 συμμετέχοντες ανταποκρίθηκαν στη νέα δημοσκόπηση με μέση ηλικία τα 48 έτη, ενώ το 53% ήταν γυναίκες. Η ανάλυση παλινδρόμησης που έλαβε υπόψη την ηλικία, το φύλο και το εκπαιδευτικό επίπεδο των συμμετεχόντων έδειξε ότι η έκθεση των πολιτών στο βίντεο και στα εικονογραφήματα ή μόνο στα εικονογραφήματα συσχετίστηκε σημαντικά με την υιοθέτηση ορθού τρόπου πλυσίματος των χεριών, τόσο ως προς τη χρονική διάρκεια του πλυσίματος όσο και ως προς την τεχνική του πλυσίματος. Επιπλέον, η έκθεση στο βίντεο και στα εικονογραφήματα ή μονο στα εικονογραφήματα συσχετίστηκε σημαντικά με την τήρηση των κανόνων σωματικής απομάκρυνσης και αποφυγής επαφής των χεριών με το πρόσωπο. Συμπερασματικά, τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι μια στοχευμένη εκστρατεία ευαισθητοποίησης στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης συσχετίστηκε με αυτοαναφερόμενη υιοθέτηση των κανόνων προσωπικής υγιεινής και σωματικής απομάκρυνσης με στόχο την αποτροπή της μετάδοσης του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2 από άτομο σε άτομο.
Πειραματική μελέτη για τον προσδιορισμό του δυναμικού μετάδοσης του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2 σε κοτόπουλα, χοίρους, νυχτερίδες και κουνάβια
Σε σχετική μελέτη στο περιοδικό The Lancet Microbe (07 July 2020, DOI: https://doi.org/10.1016/S2666-5247(20)30089-6 , οι Kore Schlottau και συνεργάτες διερεύνησαν την ευαισθησία σε λοίμωξη από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 πιθανών ζώων-ξενιστών και τον κίνδυνο εξάπλωσης της ανθρωπο-ζωονόσου. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος, Καθηγητής Θεραπευτικής και Πρύτανης ΕΚΠΑ, συνοψίζουν τα ευρήματα αυτής της μελέτης. Πραγματοποιήθηκε ενδορινικός εμβολιασμός ικανού ιικού φορτίου SARS-CoV-2 σε εννέα νυχτερίδες φρούτων (Rousettus aegyptiacus), κουνάβια (Mustela putorius), χοίρους (Sus scrofa domesticus) και σε 17 κοτόπουλα (Gallus gallus domesticus). Μετά από την πάροδο 24 ωρών, τα ζώα αυτά ήρθαν σε άμεση επαφή με μη εμβολιασμένα ζώα ώστε να αξιολογηθεί το δυναμικό μετάδοσης του ιού. Όλα τα ζώα παρακολουθήθηκαν για κλινικά σημεία και ελέγχθηκαν για την παρουσία ιικών σωματιδίων SARS-CoV-2 με την τεχνική της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης RT-PCR σε ρινικές πλύσεις και ορθικά επιχρίσματα (κουνάβια), στοματικά επιχρίσματα και δείγματα κοπράνων (νυχτερίδες φρούτων), ρινικά και ορθικά επιχρίσματα (χοίροι), στοματοφαρυγγικά και ορθικά επιχρίσματα (κοτόπουλα) τις ημέρες 2, 4, 8, 12, 16 και 21 μετά τη μόλυνση. Οι χοίροι και τα κοτόπουλα δεν ήταν ευαίσθητα στη μόλυνση με SARS-CoV-2. Όλα τα επιχρίσματα, τα δείγματα και τα ζώα επαφής ήταν αρνητικά στην προσπάθεια ανίχνευσης ιικού RNA και σε κανέναν από τους χοίρους ή τα κοτόπουλα δεν ανιχνεύτηκαν αντισώματα στον ορό. Επτά (78%) από τις εννέα νυχτερίδες παρουσίασαν παροδική λοίμωξη, και με ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο στη ρινική κοιλότητα, που σχετίστηκε με την κλινική παρουσία ρινίτιδας. Το ιικό RNA του SARS-CoV-2 ταυτοποιήθηκε επίσης στην τραχεία, στους πνεύμονες και στον πνευμονικό λεμφικό ιστό. Επιπλέον, μία από τις τρεις νυχτερίδες επαφής μολύνθηκε. Στα κουνάβια παρατηρήθηκε αποτελεσματική αναπαραγωγή του ιού χωρίς έκδηλη κλινική συμπτωματολογία, αλλά με μετάδοση στα ζώα άμεσης επαφής. Η παρουσία ήπιας ρινίτιδας συσχετίστηκε με την ανίχνευση ιικών αντιγόνων στο αναπνευστικό και οσφρητικό επιθήλιο. Συμπερασματικά, σημαντικά ιικά φορτία RNA (έως και 104 αντίγραφα ιικού γονιδιώματος ανά mL) ανιχνεύθηκαν στην ανώτερη αναπνευστική οδό των νυχτερίδων και των κουναβιών, ενώ και τα δύο είδη ανέπτυξαν αντιδραστικά, και πιθανότατα εξουδετερωτικά, αντισώματα έναντι του SARS-CoV-2. Οι χοίροι και τα κοτόπουλα δεν μπορούσαν να μολυνθούν ενδορινικά από τον ιό SARS-CoV-2, ενώ οι νυχτερίδες φρούτων παρουσίασαν τα βασικά χαρακτηριστικά ενός ενδιάμεσου ζώου-ξενιστή. Το πρότυπο αναπαραγωγής του ιού στα κουνάβια εμφάνισε σημαντικές ομοιότητες με υποκλινική λοίμωξη στον τον άνθρωπο. Επομένως, οι ερευνητές κρίνουν ότι τα κουνάβια μπορεί να χρησιμεύσουν ως χρήσιμο μοντέλο για περαιτέρω έρευνα τόσο για τον προσδιορισμό της αλυσίδας μετάδοσης από τα ζώα στον άνθρωπο όσο και για τη δοκιμή ειδικών αντιικών φαρμάκων και εμβολίων.